Soạn bài Xuân Tóc Đỏ cứu quốc Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 12 trang 11 sách Kết nối tri thức tập 1

Tài liệu Soạn văn 12: Xuân Tóc Đỏ cứu quốc, sẽ được Eballsviet.com giới thiệu đến bạn đọc.

Nội dung bao gồm kiến thức hữu ích về tác phẩm trên. Hãy cùng theo dõi chi tiết được đăng tải ngay sau đây.

Soạn bài Xuân Tóc Đỏ cứu quốc

Trước khi đọc

Câu 1. Khi nói về nhân vật văn học có thể gây cho độc giả sự chú ý, tò mò ngay từ cái tên, bạn nghĩ tới những nhân vật nào? Nêu nhận xét về ý nghĩa của việc đặt tên cho các nhân vật trong sáng tác văn học.

Hướng dẫn giải:

- Khi nói về nhân vật văn học có thể gây cho độc giả sự chú ý, tò mò ngay từ cái tên, em nghĩ tới những nhân vật: Chí Phèo, Thị Nở, Lão Hạc,...

- Ý nghĩa của việc đặt tên cho các nhân vật trong sáng tác văn học: góp phần gây ấn tượng cho người đọc, thể hiện tính cách hay số phận của nhân vật,...

Câu 2. Nêu những hiểu biết của bạn về tiếng cười trào phúng trong sáng tác văn học (đối tượng trào phúng, thủ pháp trào phúng, giọng điệu trào phúng,...

Hướng dẫn giải:

- Đối tượng trào phúng: thói hư tật xấu, tình huống hoặc nhân vật,...

- Thủ pháp trào phúng: phóng đại, ẩn ý,....

- Giọng điệu trào phúng: mỉa mai, hài hước, châm biếm,...

Đọc văn bản

Câu 1. Chú ý cách giới thiệu về sự kiện qua những chi tiết cụ thể và các yếu tố hé lộ giọng điệu trần thuật chính.

Hướng dẫn giải:

Giọng điệu trần thuật chính: tự sự đậm chất trào phúng

Câu 2. Câu văn này có thể gợi lên ấn tượng gì về nhân vật Xuân Tóc Đỏ?

Hướng dẫn giải:

Ấn tượng về nhân vật Xuân Tóc Đỏ: Xuân Tóc Đỏ tài giỏi, đáng tin cậy.

Câu 3. Người kể chuyện đã miêu tả chân dung các nhân vật bằng giọng điệu như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Người kể chuyện đã miêu tả chân dung các nhân vật bằng giọng điệu mỉa mai, châm biếm.

Câu 4. Đoạn văn cho thấy điều gì về bản chất của cuộc bài binh bố trận được nhà nước thuộc địa triển khai trước một sự kiện chính trị quan trọng.

Hướng dẫn giải:

Sự nhường nhịn của nước thuộc địa trước một nước lớn.

Câu 5. Lí do sự hài lòng của các đối tượng tham gia sự kiện đã được diễn tả như thế nào?

Hướng dẫn giải:

• Sự hào hứng của người đến xen với Luang Brabahol – nhà quán quân Xiêm La.
• Ông Văn Minh sung sướng vì người của ông được đại diện cho Hà thành để giữ cái danh dự cho Tổ quốc, trước nhà vô địch Xiêm.

Câu 6. Sự cường điệu trong cách miêu tả phản ứng của vua Xiêm đem lại hiệu quả nghệ thuật gì?

Hướng dẫn giải:

Thể hiện biểu cảm lố bịch, đáng cười của một vị vua.

Câu 7. Các quan chức nhà nước có động thái gì nhằm cứu vãn tình hình? Các động thái đó có tính chất khôi hài như thế nào?

Hướng dẫn giải:

• Động thái nhằm cứu vãn tình hình: đi tìm ông bầu của Xuân Tóc Đỏ và nhờ bảo Xuân Tóc Đỏ phải thua nhà vô địch Xiên
• Tình khôi hài: nịnh nọt, giả dối

Câu 8. Nhịp điệu trần thuật ở đoạn này có điểm gì đáng chú ý?

Hướng dẫn giải:

Nhịp điệu trần thuật: nhanh, gấp gáp và hồi hộp

Câu 9. Bạn có liên tưởng gì đến thực tế thường diễn ra sau một sự kiện thể thao hay văn hóa mà bạn được biết?

Hướng dẫn giải:

Sau một sự kiện thể thao hay văn hóa thường có các cuộc họp báo, phát biểu để giải thích, bào chữa.

Câu 10. Cách xưng hô của nhân vật Xuân Tóc Đỏ có gì đáng chú ý?

Hướng dẫn giải:

• Xuân Tóc Đỏ gọi quần chúng bằng những cái tên như “Quần chúng nông nổi” và gọi là ‘mi” và tự xưng “ta”
• Thái độ: trịch thượng, tự cao của Xuân Tóc Đỏ

Câu 11. Những ghi chú trong ngoặc đơn có ý nghĩa nghệ thuật như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Những ghi chú trong ngoặc đơn có ý nghĩa nghệ thuật thể hiện hành động của nhân vật.

Câu 12. Có thể dùng những từ ngữ gì để khái quát lại tính chất phản ứng của đám đông được thể hiện qua đoạn này?

Hướng dẫn giải:

Những từ ngữ để khái quát lại tính chất phản ứng của đám đông được thể hiện qua đoạn này: đồng tình, ngưỡng mộ

Sau khi đọc

Câu 1. Tóm tắt sự việc chính được kể trong đoạn trích Xuân Tóc Đỏ cứu quốc bằng một sơ đồ phù hợp.

Hướng dẫn giải:

Vua Xiêm tới Bắc Kỳ - Xuân Tóc Đỏ đăng kí tham gia thi quần vợt, dùng thủ đoạn để thắng - Xuân Tóc Đỏ vào chung kết đấu với quán quân của nước Xiêm - Xuân Tóc Đỏ nhận lệnh “phải thua” - Xuân Tóc Đỏ ngụy biện trước quần chúng về sự “hi sinh vì nghĩa lớn” - Đám đông tung hô “anh hùng cứu quốc”, vĩ nhân dân tộc.

Câu 2. Xác định ngôi kể, điểm nhìn được nhà văn lựa chọn và ý nghĩa của ngôi kể, điểm nhìn ấy trong việc làm sáng tỏ bản chất hiện thực theo khám phá quan niệm của ông.

Hướng dẫn giải:

- Ngôi kể số 3.

- Điểm nhìn bên ngoài

- Ý nghĩa: tác giả có thể bao quát toàn cảnh sự việc, đẩy nhanh tiến độ, làm nổi bật tính chất “hề” của những việc được nói tới.

Câu 3. Theo bạn, tình huống nào đóng vai trò quan trọng nhất trong việc tạo nên kịch tính và bước ngoặt toàn bộ sự kiện được kể trong đoạn trích. Hãy phân tích tính chất của tình huống đó.

Hướng dẫn giải:

- Tình huống: (1) Hai nhà quán quân cũ là Hải và Thụ mất tích, dẫn đến trận quần vợt có nguy cơ bị hoãn, tạo cơ hội cho Xuân Tóc Đỏ ra sân tỉ thí với quán quân Xiêm La. (2) Xuân Tóc Đỏ thắng điểm quán quân Xiêm La, đẩy hai nước đến miệng hố chiến tranh - tình trạng nguy hiểm, cần phải giải quyết nhanh chóng. (3) Khán giả đòi Xuân phải giải thích, buộc Xuân và ông bầu Văn Minh phải xảo biện để xoay ngược thế cờ.

- Tình huống quan trọng nhất là số (2). Việc Xuân Tóc Đỏ đổi thắng thành thua là cực kì phi lí, thể hiện tài năng của tác giả trong việc sử dụng thủ pháp phóng đại, dù vậy vẫn có cơ sở hiện thực đó là trong chính trị, mọi động thái của các bên liên quan đều giống như một nước cờ biến ảo, khó suy đoán.

Câu 4. Phân tích nét đặc sắc của cảnh Xuân Tóc Đỏ hùng biện trước công chúng. Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn của người kể chuyện gợi cho bạn liên tưởng đến thể loại văn học nào có đặc điểm hình thức tương tự?

Hướng dẫn giải:

- Nội dung bài hùng biện cho thấy sự lên ngôi của tư duy vỉa hè, ngôn ngữ vỉa hè trong các diễn ngôn của một “đấng bậc” (nhân danh trào lưu cổ súy tinh thần “bình dân” rất rầm rộ vào thời điểm tác phẩm Số đỏ ra đời)

- Với bài hùng biện, không chỉ Xuân mà cả những kẻ tiếp tay cho Xuân đang thực hiện việc đánh tráo khái niệm, khi sử dụng từ ngữ biểu đạt giá trị thiêng liêng để gán cho hành động của Xuân một ý nghĩa đẹp đẽ.

- Ngôn ngữ trong bài hùng biện của Xuân chứa đầy các yếu tố đối nghịch, hội tụ ở đó mối tương quan xã hội phức tạp, như một cuộn tơ rối. Chúng xung đột và hòa hợp với nhau một cách kì dị, phản ánh đúng bản chất xã hội đương thời.

- Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn của người kể chuyện gợi liên tưởng đến thể loại văn học hài kịch.

Câu 5. Nêu nhận xét khái quát về sự tương đồng và khác biệt giữa ngôn ngữ của người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật ở đoạn trích Xuân Tóc Đỏ cứu quốc.

Hướng dẫn giải:

- Tương đồng: thể hiện sắc thái mỉa mai, trào phúng

- Khác biệt: người kể chuyện mang sắc thái trung tính, ngôn ngữ nhân vật mang màu sắc riêng của từng nhân vật.

Câu 6. Tìm những câu văn có sử dụng biện pháp tu từ nói mỉa và nghịch ngữ trong văn bản.

Hướng dẫn giải:

- Nói mỉa:

• Người ta đồn rằng có rất nhiều người hâm mộ vì đến chậm, không mua được vé, bèn hóa ra phẫn uất và chết một cách rất thể thao, nghĩa là tự tử dần bằng thuốc phiền không có giấm thanh, hút vào phổi.
• Công chúng luôn luôn vỗ tay hoan hô Xuân, còn trên khán đài, đức vua Xiêm đã lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế thiên hành đạo ở cái nước có hàng triệu con voi.
• Như một bậc vĩ nhân nhũn nhặn, nó giơ quả đấm chào loài người, nhảy xuống đất, lên xe hơi. Rồi mấy chiếc xe của các bạn thân của nó mở máy chạy, để lại cái đám công chúng mấy nghìn người bùi ngùi và cảm động.

- Nghịch ngữ:

• Nghĩa là bản chức yêu cầu ngài bảo tài tử của ngài phải nhường, phải thua nhà vô địch Xiêm ngay đi!
• Hỡi quần chúng! Mi không hiểu gì, mi oán ta! Ta vẫn yêu quý mi mặc lòng mi chẳng rõ lòng ta!

Câu 7. Đoạn trích đã cho thấy điều gì về phong cách hiện thực của nhà tiểu thuyết Vũ Trọng Phụng? Nêu một số thủ pháp được nhà văn sử dụng để tăng cường khả năng bao quát hiện thực cho các trang viết của mình.

Hướng dẫn giải:

- Vũ Trọng Phụng phơi bày những mặt trái, mặt nhố nhăng của hiện thực luôn thường trực. Trong con mắt của ông, xã hội đương thời đầy rẫy tha hóa, suy thoái.

- Hết sức sắc sảo trong việc sử dụng chân dung biếm họa, luôn tìm ra chi tiết độc đáo để lột trần chân tướng của sự thật, bản chất con người

- Tạo dựng tình huống phi lí, nhân vật quái dị với hành động và ngôn ngữ khác thường

- Hư cấu các tình huống, sự kiện có sự góp mặt của đủ hạng người trong xã hội.

Câu 8. Bạn suy nghĩ gì về trạng thái bị thôi miên và lên đồng của một xã hội, như thực tế được miêu tả trong đoạn trích.

Hướng dẫn giải:

Đoạn trích phê phán một xã hội bị dắt mũi bởi những con người xảo trá, ranh ma như Xuân Tóc Đỏ. Họ bị thôi miên bởi quyền lực và sự sự giả tạo của những người có tiền, họ dễ dàng bị dắt mũi theo số đông và cũng dễ dàng bị xoa dịu.

Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn khoảng 150 chữ nêu ấn tượng của bạn về khả năng của tiểu thuyết trong việc diễn tả bức tranh đời sống, thời đại qua đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc”.

Hướng dẫn giải:

Tiểu thuyết có khả năng diễn tả bức tranh đời sống, thời đại qua đoạn trích “Xuân Tóc Đỏ cứu quốc”. Ở đây, Vũ Trọng Phục đã khắc họa bức tranh xã hội đương thời với đầy rẫy những biểu hiện tha hóa, suy đồi dường như vô phương cứu chữa. Đoạn trích xoay quanh việc vua Xiêm tới Bắc Kỳ nhằm thắt chặt quan hệ giữa hai quốc gia. Xuân Tóc Đỏ dùng thủ đoạn để được thi đấu với quán quân của nước Xiêm La. Bước vào trận đấu, Xuân Tóc Đỏ nhận lệnh “phải thua” để giữ gìn tình hữu nghị của hai nước. Kết thúc trận đấu, Xuân Tóc Đỏ ngụy biện trước quần chúng về sự “hi sinh vì nghĩa lớn” và được đám đông tung hô “anh hùng cứu quốc”, vĩ nhân dân tộc. Tình huống trên đã cho thấy hình ảnh một xã hội đương thời dường như đã rơi vào trạng thái bị thôi miên và lên đồng với đủ trò lố lăng, hợm hĩnh.