Đề cương ôn tập giữa học kì 1 môn Khoa học tự nhiên 7 sách Cánh diều Ôn tập giữa kì 1 môn KHTN 7 năm 2024 - 2025

Đề cương ôn tập giữa kì 1 Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều năm 2024 - 2025 hệ thống các kiến thức trọng tâm và bài tập vận dụng được biên tập một cách logic và khoa học. Qua đó giúp các em học sinh lớp 7 nắm được kiến thức mình đã học trong chương trình giữa kì 1, rèn luyện và ôn tập một cách hiệu quả.

Đề cương ôn tập KHTN 7 giữa kì 1 Cánh diều còn giúp giáo viên khái quát được nội dung ôn tập và nâng cao được hiệu quả ôn tập cho học sinh, tránh được tình trạng ôn tập cục bộ hoặc tràn lan. Vậy dưới đây là toàn bộ Đề cương ôn tập KHTN 7 giữa kì 1 Cánh diều mời các bạn cùng theo dõi nhé. Ngoài ra các bạn xem thêm: đề cương ôn tập giữa học kì 1 Ngữ văn 7 Cánh diều, đề cương ôn tập giữa kì 1 Toán 7 Cánh diều.

Đề cương ôn thi giữa kì 1 Khoa học tự nhiên 7 Cánh diều

A. Kiến thức lý thuyết

Chủ đề 1: Nguyên tử. Nguyên tố hóa học

Nguyên tử là những hạt cực kì nhỏ bé, không mang điện, cấu tạo nên chất.

Nguyên tử được coi như một quả cầu, cấu tạo gồm

• hạt nhân nguyên tử: gồm proton (kí hiệu: p; mỗi proton mang điện tích +1) và neutron (kí hiệu: n; không mang điện).
• vỏ nguyên tử được tạo bởi một hay nhiểu electron chuyển động xung quanh hạt nhân (kí hiệu: e; mỗi hạt electron mang điện tích -1.)

- Điện tích hạt nhân nguyên tử = tổng điện tích các proton.

- Số đơn vị điện tích hạt nhân = số proton = số electron ⇒ Nguyên tử trung hòa về điện

- Mô hình nguyên tử của Rơ-dơ-pho – Bo:

• Electron chuyển động trên những quỹ đạo xác định xung quanh hạt nhân.
• Electron phân bố trên các lớp electron theo chiều từ gần hạt nhân ra ngoài.
• Số electron tối đa trên mỗi lớp được xác định, như lớp thứ nhất có tối đa 2 electron, lớp thứ hai có tối đa 8 electron,…

- Đơn vị đo khối lượng nguyên tử: amu (atomic mass unit) 1 amu = 1,6605. 10−24g.

- Khối lượng của một nguyên tử = khối lượng của proton + khối lượng của neutron + khối lượng của electron ≈ khối lượng của proton + khối lượng của neutron ( do do khối lượng của electron rất nhỏ)

- Nguyên tố hóa học là tập hợp những nguyên tử có cùng số proton trong hạt nhân. Nguyên tố hóa học đặc trưng bởi số proton trong nguyên tử. Các nguyên tử của cùng một nguyên tố đều có chung tính chất hóa học.

- Mỗi nguyên tố hóa học đều có tên riêng. Mỗi nguyên tố hóa học được biểu diễn bằng một kí hiệu riêng, được gọi là kí hiệu hóa học của nguyên tố.

Chủ đề 2: Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

- Các nguyên tố hóa học được xếp theo quy luật trong một bảng, gọi là bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học (gọi tắt là bảng tuần hoàn).

• Các nguyên tố hóa học được xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.
• Các nguyên tố được xếp trong cùng một hàng có cùng số lớp electron trong nguyên tử.
• Các nguyên tố trong cùng một cột có tính chất hóa học tương tự nhau.

- Cấu tạo bảng tuần hoàn

Ô nguyên tố cho biết:

• Số hiệu nguyên tử (kí hiệu là Z) = số đơn vị điện tích hạt nhân = số proton = số electron = số thứ tự của nguyên tố
• Kí hiệu hóa học
• Tên nguyên tố
• Khối lượng nguyên tử,...

Chu kì:

• Các nguyên tố thuộc cùng nguyên tử có cùng số lớp electron và được sắp xếp thành hàng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.
• STT của chu kì = số lớp e của nguyên tố
• Bảng tuần hoàn có 7 chu kì (3 chu kì nhỏ và 4 chu kì lớn)

Nhóm:

• Các nguyên tố có tính chất hóa học tương tự nhau, được xếp thành cột theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.
• Bảng tuần hoàn gồm 18 cột (8 cột là nhóm A: từ IA đến VIIIA và 10 cột nhóm B: từ IB đến VIIIB)
  Số thứ tự của nhóm A = số electron lớp ngoài cùng.

- Các nguyên tố kim loại: (chiếm hơn 80% trong bảng tuần hoàn), nằm bên góc trái và góc dưới bên phải của bảng tuần hoàn. Các nguyên tố phi kim: nằm phía trên, bên phải của bảng tuần hoàn. Trong đó, các phi kim hoạt động mạnh nằm ở phía trên. Các nguyên tố khí hiếm: Là nguyên tố nằm trong nhóm VIIIA.

Chủ đề 5: Âm thanh

- Vật phát ra âm được gọi là nguồn âm. Khi phát ra âm, các nguồn âm đều rung động

- Môi trường truyền âm: rắn, lỏng, khí

- Khi một vật có độ lệch lớn nhất của vật so với vị trí cân bằng của nó được gọi là biên độ của dao động

• Biên độ dao động của vật phát ra âm càng lớn, âm càng to
• Biên độ dao động của vật phát ra âm càng nhỏ, âm càng nhỏ.
• Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben, kí hiệu dB.

-Tần số là số dao động trong 1 giây. Đơn vị: Hz

• Tần số của dao động càng lớn, âm càng cao (càng bổng)
• Tần số của dao động càng nhỏ, âm càng thấp (càng trầm).

- Âm dội lại khi gặp một mặt chắn gọi là âm phản xạ

- Mọi vật đều phản xạ âm truyền đến nó. Với các vật làm từ cùng chất liệu, vật có bề mặt phẳng phản xạ âm tốt hơn so với vật có bề mặt gồ ghề.

- Tiếng ồn gây ô nhiễm là tiếng ồn lớn và kéo dài làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và hoạt động bình thường của con người

- Biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn: Treo biển báo “Câm bóp còi”, Xây dựng tường ngăn cách khu dân cư với đường cao tốc, Trồng nhiều cây xanh, Làm trần nhà, tường nhà dày,...

Chủ đề 6: Ánh sáng

- Ánh sáng là một dạng của năng lượng. Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng cùng với sự tỏa nhiệt

- Từ bề mặt của một vật phát sáng, ánh sáng phát ra theo mọi hướng

- Ánh sáng truyền trong các môi trường trong suốt và đồng tính như không khí, thủy tinh, nước, ... thì ánh sáng đi theo đường thẳng. Trong thực tế, không thể nhìn thấy một tia sáng mà chỉ nhìn thấy chùm sáng gồm nhiều tia sáng hợp thành

- Các chùm sáng thường gặp: Chùm sáng song song, Chùm sáng phân kì, Chùm sáng hội tụ

- Khi chiếu ánh sáng từ một nguồn sáng nhỏ vào một vật cản sáng có kích thước lớn hơn nguồn sáng, phía sau vật cản sẽ xuất hiện một vùng tối. Nếu ta đặt một màn hứng ánh sáng phía sau vật cản, trên màn có phần không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng, ta gọi là bóng tối.

- Khi chiếu ánh sáng từ một nguồn sáng lớn vào một vật cản sáng, phía sau vật cản sẽ xuất hiện vùng tối và vùng nửa tối. Nếu ta đặt một màn hứng ánh sáng phía sau vật cản, trên màn có phần không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng, ta gọi là bóng tối, có phần nhận được ít ánh sáng truyền tới, ta gọi là bóng nửa tối.

- Hiện tượng phản xạ ánh sáng: là hiện tượng ánh sáng bị hắt trở lại theo hướng khác

- Định luật phản xạ ánh sáng: Tia sáng phản xạ nằm trong mặt phẳng tới, góc phản xạ bằng góc tới

B. Một số bài tập ôn luyện

I. Trắc nghiệm

Câu 1: Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Trong phòng thí nghiệm có thể đo thời gian một vật chuyển động bằng đồng hồ đo thời gian hiện số và cổng quang điện.
B. Đồng hồ đo thời gian hiện số có thể hoạt động như một đồng hồ bấm giây, được điều khiển bằng màn hình cảm ứng.
C. Cổng quang điện gồm một bộ phận phát tín hiệu và một bộ phận thu tín hiệu từ bộ phận phát chiếu sang.
D. Quan sát, phân loại, liên hệ (liên kết), đo, dự đoán (dự báo) là những kĩ năng quan trọng trong tiến trình tìm hiểu tự nhiên.

Câu 2: Các thao tác: “Chuẩn bị các mẫu vật, dụng cụ thí nghiệm; Lập phương án thí nghiệm; Tiến hành thí nghiệm theo phương án đã lập” nằm ở bước nào trong tiến trình tìm hiểu tự nhiên?

A. Xây dựng giả thuyết.
B. Phân tích kết quả.
C. Kiểm tra giả thuyết.
D. Quan sát, đặt câu hỏi.

Câu 3: Nguyên tử silicon có 14 electron. Số lớp electron và số electron lớp ngoài cùng của nguyên tử này lần lượt là

A. 3 lớp electron, 3 electron lớp ngoài cùng.
B. 3 lớp electron, 5 electron lớp ngoài cùng.
C. 3 lớp electron, 4 electron lớp ngoài cùng.
D. 2 lớp electron, 5 electron lớp ngoài cùng.

Câu 4:Một vận động viên xe đạp đi với tốc độ là 45km/h. Quãng đường người đó đi được trong vòng 2 giờ là:

A. 45 km.
B. 89 km.
C. 90 km.
D. 100 km.

Câu 5: Đồ thị quãng đường – thời gian dưới đây mô tả chuyển động của hai xe xanh và đỏ:

Nhận xét nào dưới đây là đúng?

A. Xe xanh chuyển động nhanh hơn xe đỏ.
B. Xe đỏ chuyển động nhanh hơn xe xanh.
C. Hai xe chuyển động nhanh như nhau.
D. Không so sánh được tốc độ chuyển động của hai xe.

Câu 6: Nếu đơn vị đo quãng đường là mét (kí hiệu: km), đơn vị đo thời gian là giờ (kí hiệu: h) thì đơn vị đo tốc độ là:

A. km. h.
B. h/km.
C. kmh.
D. km/h.

Câu 7: Quan sát biển báo sau đây và cho biết ý nghĩa của nó?

A. Cấm các loại xe cơ giới chạy với tốc độ thấp hơn 30 km/h.
B. Cấm các loại xe cơ giới chạy với tốc độ cao hơn 30 km/h.
C. Cấm các loại xe ưu tiên chạy với tốc độ thấp hơn 30 km/h.
D. Cả A và C.

Câu 8: Trên quãng đường AB có đặt một thiết bị bắn tốc độ, hai vạch mốc cách nhau 8 m, tốc độ giới hạn là 45 km/h. Khoảng thời gian phương tiện giao thông đi giữa hai vạch mốc là bao nhiêu để không vượt quá tốc độ cho phép?

A. Nhỏ hơn 0,64 s.
B. Lớn hơn 0,64 s.
C. Lớn hơn 0,7 s.
D. Nhỏ hơn 0,7 s.

Câu 9: Lục lạp chứa chất diệp lục có khả năng

A. bảo vệ lá cây.
B. dẫn truyền các chất.
C. hấp thụ và chuyển hóa năng lượng ánh sáng.
D. giúp khí carbon dioxide và oxygen đi vào lá cây.

Câu 10: Thành phần nào sau đây không phải là chất mà cơ thể người cần lấy vào?

A. Oxygen.
B. Carbon dioxide.
C. Chất dinh dưỡng.
D. Nước.

Câu 11: Phát biểu nào sau đây sai khi nói về đặc điểm của lá phù hợp với chức năng quang hợp?

A. Lá cây dạng bản dẹt giúp thu nhận được nhiều ánh sáng.
B. Lục lạp chứa chất diệp lục thu nhận ánh sáng dùng cho tổng hợp chất hữu cơ.
C. Khí khổng thoát hơi nước làm mất nguyên liệu của quá trình quang hợp.
D. Gân lá có chức năng vận chuyển nguyên liệu vả sản phẩm quang hợp.

Câu 12: Sự biến đổi nào sau đây là chuyển hóa năng lượng trong cơ thể con người?

A. Quang năng → Hóa năng.
B. Hóa năng → Nhiệt năng.
C. Điện năng → Nhiệt năng.
D. Điện năng → Cơ năng.

Câu 13: Phát biểu nào sau đây sai khi nói về yếu tố ánh sáng ảnh hưởng đến quang hợp?

A. Cường độ ánh sáng ảnh hưởng trực tiếp đến quang hợp.
B. Cây ưa sáng có nhu cầu ánh sáng cao.
C. Cây ưa bóng có nhu cầu ánh sáng thấp.
D. Cường độ sáng càng yếu thì hiệu quả quang hợp càng tăng.

Câu 14:Cần trồng cây với mật độ phù hợp vì

A. đảm bảo sự thuận tiện trong chăm sóc và thu hoạch.
B. mật độ dày khiến cây nhận được ít ánh sáng, hiệu suất quang hợp thấp, tích lũy được ít chất hữu cơ.
C. mật độ dày khiến cây nhận được ít ánh sáng, hiệu suất quang hợp cao, nhưng không tích lũy được chất hữu cơ.
D. đảm bảo tính thẩm mĩ trong trồng trọt.

Câu 15: Nguyên liệu của quá trình quang hợp là

A. nước và carbon dioxide.
B. nước và oxygen.
C. chất hữu cơ và oxygen.
D. chất hữu cơ và carbon dioxide.

Câu 16: Vì sao trước khi gieo hạt người ta thường ngâm hạt trong nước ấm (khoảng 40^oC)?

A. Để cung cấp chất dinh dưỡng và oxygen cho hô hấp tế bào, kích thích hạt nảy mầm.
B. Vì nước ấm làm tiêu diệt vi khuẩn có hại, thuận lợi cho hạt nảy mầm.
C. Để cung cấp nước và nhiệt độ thích hợp cho hô hấp tế bào, kích thích hạt nảy mầm.
D. Để cung cấp oxygen và carbon dioxide cho hạt, kích thích hạt nảy mầm.

Câu 17:“Trên cơ sở các sổ liệu và phân tích số liệu, con người có thể đưa ra các dự báo hay dự đoán tính chất của sự vật, hiện tượng, nguyên nhân của hiện tượng!” Đó là kĩ năng nào?

Câu 18 : Đâu không phải là kĩ năng cần vận dụng vào phương pháp tìm hiểu tự nhiên?

Câu 19: Trong Hình 1. 1, ban đầu bình a chứa nước, bình b chứa một vật rắn không thấm nước. Khi đổ hết nước từ bình a sang bình b thì
mức nước trong bình b được vẽ trong hình. Thể tích của vật rắn là:

Câu 20: Các hạt cấu tạo nên hạt nhân của hầu hết các nguyên tử là

Câu 21: Khối lượng nguyên tử bằng

A. tổng khối lượng các hạt proton, neutron và electron.
B. tổng khối lượng các hạt proton, neutron trong hạt nhân.
C. tổng khối lượng các hạt mang điện là proton và electron
D. tổng khối lượng neutron và electron.

Câu 22: Cho các nguyên tố hóa học sau: hydrogen, magnesium, oxygen, potassium, silicon. Số nguyên tố có kí hiệu hóa học gồm 1 chữ cái là

Câu 23 Hiện nay, có bao nhiêu chu kì trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học?

Câu 24. Các nguyên tố trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học được sắp xếp

theo thứ tự tăng dần của

Câu 25: Trong ô nguyên tố sau, con số 23 cho biết điều gì?

Câu 26. Tên gọi của các cột trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học là gì?

Câu 27 . Phần lớn các nguyên tố hoá học trong bảng tuần hoàn là

Câu 28. Đơn chất là gì?

A. được tạo nên từ một nguyên tố hóa học
B. được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học.
C. được tạo nên từ ban nguyên tố hóa học
D. được tạo nên từ nhiều nguyên tố hóa học.

Câu 29. Hợp chất là gì?

A. Hợp chất được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên. Hợp chất gồm hai loại lớn là hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ.
B. được tạo nên từ một nguyên tố hóa học
C. được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học.
D. được tạo nên từ ba nguyên tố hóa học.

Câu 30 Chọn câu đúng:

A. Đơn chất và hợp chất giống nhau
C. Hợp chất là những chất tạo nên chỉ duy nhất với 2 nguyên tố hóa học.
B. Đơn chất là những chất cấu tạo nên từ 1 nguyên tố hóa học
D. Có duy nhất một loại hợp chất.

Câu 31. Trong số các chất dưới đây, thuộc loại hợp chất có:

A. Khí hidro.
C. Photpho.
B. Nhôm.
D. Đá vôi.

Câu 32. Liên kết cộng hóa trị được hình thành do

Phần II: Tự luận 

Bài 1 Nguyên tử X có số đơn vị điện tích hạt nhân là 11. Trong hạt nhân nguyên tử X, hạt không mang điện nhiều hơn hạt mang điện tích dương là 1 hạt.

a) Xác định số proton, số neutron, số electron của nguyên tử X.

b) Tính khối lượng nguyên tử X.

c) Cho biết nguyên tử X có bao nhiêu lớp electron và chỉ ra số electron trên mỗi lớp.

Bài 2: Cô Mai đi từ nhà đến siêu thị cách nhà 3 km với tốc độ không đổi, trên đường đi cô dừng lại nghỉ ngơi một lần. Dưới đây là đồ thị quãng đường – thời gian mô tả chuyển động của cô Mai. Hỏi sau bao lâu kể từ khi xuất phát cô Mai đến được siêu thị?

Bài 3: Trong tự nhiên có hai loại nguyên tử đều thuộc cùng một nguyên tố hoá học là Ne (Z = 10). Một loại là các nguyên tử Ne có khối lượng nguyên tử là 20 amu và loại còn lại là các nguyên tử Ne có khối lượng nguyên tử là 22 amu. Hãy giải thích vì sao hai loại nguyên tử đó đều thuộc cùng một nguyên tố hoá học Ne?

Bài 4

a) Kí hiệu của nguyên tố hóa học là gì?

b) Cho các nguyên tố hoá học sau: H, Mg, B, Na, S, O, P, Ne, He, Al.

• Những nguyên tố nào thuộc cùng một nhóm?
• Những nguyên tố nào là kim loại? Phi kim? Khí hiếm?

Bài 5

a) Lấy 1 ví dụ về đơn chất và hợp chất

b) Phân tử 1 hợp chất gồm 1 nguyên tử B, 4 nguyên tử H và nặng bằng nguyên tử oxi. Tìm nguyên tử khối của B, cho biết tên và kí hiệu của B?

Bài 6: Nguyên tử A có tổng số hạt là 40. Biết trong hạt nhân nguyên tử A có điện tích hạt nhân là +13.

Xác định số proton, neutron và electron có trong nguyên tử A.

Tính khối lượng nguyên tử A

Vẽ mô hình cấu tạo nguyên tử A.

Nguyên tử A thuộc nguyên tố hóa học nào? chu kỳ mấy; nhóm mấy? Tại sao?

Bài 7: Điền các số thích hợp vào các ô còn trống để hoàn thành bảng sau:

Bài 8: Nguyên tử A có tổng số hạt là 52, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 16. Tính số hạt từng loại.

Bài 9: Đơn chất magnesium và đơn chất chlorine phản ứng với nhau tạo thành hợp chất magnesium chloride, là hợp chất có cấu trúc tinh thể. Vẽ sơ đồ mô tả sự hình thành lên kết ion trong hợp chất MgCl₂ từ các nguyên tử Mg và Cl. Cho biết số proton trong hạt nhân của Mg là 12 và của Cl là 17.

Bài 10: Công thức hóa học của phosphoric acid là H₃PO₄.

a. Nêu những điều em biết được về phosphoric acid?

b. Nhóm PO₄có hóa trị bao nhiêu?

Bài 11

a. Xác định hóa trị của các nguyên tố (nhóm nguyên tử) trong hợp chất: HCl, H₂S_, NH₃, CH₄, H₂SO₄.

b. Xác định hóa trị của các nguyên tố trong hợp chất: CO, CO₂, Na₂O, N₂O₅.

Bài 12: Lập công thức hóa học và tính khối lượng phân tử của hợp chất được tạo thành bởi:

a. K và Cl (I); Ba và S (II); Al và O.

b. K và nhóm SO₄; Ba và nhóm NO₃; Mg và nhóm CO_3.

Bài 13: Hãy lập công thức hóa học và tính thành phần phần trăm về khối lượng các các nguyên tố có trong hợp chất được tạo thành bởi:

a. Iron (sắt) hóa trị III và chlorine hóa trị I

b. Sodium (natri) hóa trị I và oxygen hóa trị II.

c. Calcium hóa trị II và nhóm nguyên tử CO₃hóa trị II.

Bài 14 Cho biết công thức hóa học của hợp chất được tạo bởi hai nguyên tố X và O; Y và Hlần lượt là XO và YH₃. Hãy lập công thức hóa học của hợp chất X với Y, biết X và Y có hóa trị bằng hóa trị của chúng trong các chất XO và YH_3.

Bài 15: Xác định thành phần phần trăm của các nguyên tố có trong các hợp chất sau:

a. Si và O trong hợp chất SiO₂(là thành phần chính của thủy tinh).

b. Na và Cl trong hợp chất NaCl (muối ăn)

Bài 16:. Biết khối lượng của oxi chiếm 25,8% khối lượng phân tử của hợp chất tạo bởi Sodium và oxygen và khối lương phân tử của hợp chất bằng 62 amu. Hãy lập công thức hóa học của hợp chất trên?

Bài 17 Tỉ lệ khối lượng của hai nguyên tố Carbon và Hydrogen trong hợp chất methane luôn không đổi là 3:1. Hãy lập công thức hóa học của khí methane, biết khối lượng nguyên tử của C = 12; H = 1.

Bài 18: Nguyên tử của các nguyên tố X, Y, Z lần lượt có 8, 17, và 11 electron. Nguyên tử neon và argon lần lượt có 10 và 18 electron.

a. Xác định công thức hóa học của các hợp chất được tạo thành từ các nguyên tử của các nguyên tố sau: X và Z; Y và Z; X với X.

b. Kiểu liên kết hóa học giữa các nguyên tử trong các hợp chất trên là liên kết gì?

c. Dự đoán hai tính chất của hợp chất được tạo thành trong trường hợp X và Z; Y và Z.