Phân tích đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện Con chó xấu xí Những bài văn hay lớp 11

Phân tích đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện Con chó xấu xí của Kim Lân mang đến gợi ý cách viết và bài văn mẫu cực hay. Qua đó giúp các em học sinh có thể vận dụng, điều chỉnh và viết một cách tự tin chính xác hơn.

Con chó xấu xí là một trong những truyện ngắn được đánh giá là hay nhất của ông. Chủ đề và những nét đặc sắc nghệ thuật của câu chuyện được khắc họa rõ nét và tinh tế dưới ngòi bút tài hoa của Kim Lân. Vậy dưới đây là bài văn mẫu cực hay mời các bạn theo dõi. Ngoài ra các bạn xem thêm phân tích những nét đặc sắc trong nghệ thuật xây dựng tình huống của Nam Cao trong đoạn trích Cái chết của con Mực.

Dàn ý nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện Con chó xấu xí

I. Mở bài

- Giới thiệu truyện kể: “Con chó xấu xí” là một trong những truyện ngắn đặc sắc của nhà văn Kim Lân.

- Nêu nội dung khái quát cần phân tích, đánh giá: Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng đi vào phân tích, đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn nói trên.

II. Thân bài

1. Tóm tắt truyện:

Gia đình nhân vật “tôi” mua một con chó xấu xí, đối xử với nó một cách hờ hững và khi chạy giặc đã bỏ lại nó. Nhưng con chó vẫn trung thành với chủ,tìm về nhà gặp chủ rồi mới chết. Hành động đó đã khiến nhân vật “tôi” vừa thương xót con chó vừa hối hận vì cách hành xử của mình.

2. Xác định và phân tích, đánh giá chủ đề:

a. Xác định chủ đề: Thông qua câu chuyện về một con chó xấu xí, tác giả ngầm phê phán thói vô cảm của người đời đối với những số phận bất hạnh; đồng thời nhắc nhở con người cần sống tình nghĩa, trước sau như một

b. Phân tích, đánh giá chủ đề:

- Hình ảnh con chó xấu xí là biểu tượng cho những con người có số phận bất hạnh, kém may mắn trong cuộc sống. Suốt cả cuộc đời, họ phải sống trong sự ghẻ lạnh, hờ hững của người đời, như con chó xấu xí, từ khi mua về cho đến khi chết, “không được một lần vuốt ve”.- Tuy vậy, ở những con người đó lại ẩn chứa một tâm hồn cao đẹp, trung hậu: đó là biết sống tình nghĩa, dù cả đối với những người đã đối xử tệ bạc với mình. Con chó xấu xí đã như kêu cứu, như than khóc, oán trách khi gia đình nhân vật tôi bỏ nó ở lại; nó đã bỏ ăn khi xa chủ; rồi phá xích để trở về nhà chủ; đặc biệt cảm động là cái sự kiện khi gặp lại chủ, dù chỉ còn chút hơi tàn, nó vẫn bày tỏ sự mừng vui, để rồi sau đó chết vì kiệt sức.

- Truyện cũng gián tiếp thể hiện tiếng nói phê phán cái lối sống ích kỉ, vô tình vô nghĩa của con người. Nhân vật “tôi” đã bỏ nó ở lại vì vướng víu; khi trở về thì quên bẵng không nhớ gì đến nó, dù trước đó đã thầm hứa với mình là sẽ nuôi nó khi được trở lại nhà.

- Truyện cũng cho thấy, khi con người sống vô tình vô nghĩa, người ta sẽ chuốc lấy những sự cắn rứt, dằn vặt của lương tâm.

3. Phân tích, đánh giá những nét đặc sắc về nghệ thuật:

a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

a.1. Nhân vật “tôi”:

- Nhân vật “tôi” được miêu tả trước hết là một con người vô tình. Sự vô tình của nhân vật này thể hiện ở thái độ đối xử với con chó xấu xí: khi người vợ mua về, nhân vật tôi xa lánh, hờ hững; khi những người quen ngỏ ý giết thịt con chó, nhân vật tôi đã đồng ý; khi bỏ đi, dù đã tự hứa với lòng mình là lúc trở về sẽ chăm sóc con chó, nhưng rồi lại quên mất lời hứa của mình.

- Tuy nhiên, từ trong sâu thẳm, nhân vật tôi vẫn còn là một con người có lương tâm. Anh đã day dứt khi phải bỏ con chó ở lại; và đặc biệt nhất, anh đã vô cùng hối hận và xấu hổ khi nghe người vợ kể về cái chết của con chó. Anh đã tự biết nhìn nhận lại cách sống của chính mình:

"Quả thật tôi chỉ là một thằng tồi. Một thằng ích kỷ. Tôi chỉ nghĩ đến mình và vợ con mình. Đến như con chó mình nuôi, mình đối xử với nó có được như cái tình nghĩa của nó đối xử với mình đâu?"

a.2. Nhân vật người vợ: người vợ của nhân vật tôi là một người phụ nữ chất phác và có tấm lòng nhân hậu. Tấm Lòng nhân hậu ấy được thể hiện rõ nhất qua lời nói, qua thái độ xúc động của chị khi kể về cái chết của con chó: "Nó chết thương lắm cơ mình ạ"; chị "cắn môi chớp chớp hai mắt nhìn ra sân", đó là sự kìm nén nỗi thương cảm của mình đối với con chó.

a.3. Nhân vật “con chó xấu xí”: đây là một “nhân vật” đặc biệt, mang tính biểu tượng.

- Con chó xấu xí là biểu tượng cho những con người có số phận kém may mắn, luôn bị người đời hờ hững, xa lánh,hắt hủi, đối xử tàn nhẫn.

- Con chó xấu xí cũng là biểu tượng cho lối sống tình nghĩa cao đẹp ở đời: dù bị hắt hủi, nhưng nó vẫn luôn trung thành, tình nghĩa trước sau như một.

b. Nghệ thuật tự sự:

- Xây dựng cốt truyện: cốt truyện được xây dựng dựa trên sự kiện chính là cuộc đời và cái chết của con chó xấu xí,một cốt truyện tương đối đơn giản nhưng lại có chiều sâu,đa nghĩa và có sức ám ảnh lớn, gây xúc động mạnh cho người đọc.

- Nghệ thuật xây dựng tình huống: Một trong những nét đặc sắc của nghệ thuật tự sự trong truyện ngắn này chính là nghệ thuật xây dựng tình huống độc đáo. Thông qua tình huống đó, tư tưởng của truyện được thể hiện một cách sâu sắc.

Tình huống chủ đạo của truyện chính là việc con chó xấu xí, dù bị bỏ lại nhưng vẫn lết về nhà chủ, cố gắng vẫy đuôi tỏ sự vui mừng khi gặp lại chủ rồi mới chết. Tình huống đó đã làm toát lên tất cả tư tưởng chủ đạo của câu chuyện:sự vô tình của con người, sự trung thành tình nghĩa của con chó, từ đó con người soi lại chính mình, để nhận ra sự ích kỉ, sự vô tình của chính mình.

c. Lời kể:

- Lời kể từ điểm nhìn ngôi thứ nhất, tức là người trực tiếp tham gia vào câu chuyện, khiến câu chuyện có độ chân thực, tin cậy, đồng thời giúp cho nhân vật bộc lộ được cảm xúc, tâm trạng của mình một cách trực tiếp, gây ấn tượng mạnh cho người đọc.

- Lời kể còn có sự kết hợp giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật, sự kết hợp giữa các phương thức tự sự, biểu cảm và nghị luận, khiến cho câu chuyện trở nên sinh động, hấp dẫn, giúp khắc họa rõ nét tính cách nhân vật, qua đó gửi gắm nhiều thông điệp sâu sắc.

III. Kết bài

- Khẳng định khái quát những nét đặc sắc về chủ đề và nghệ thuật của truyện: Truyện ngắn "Con chó xấu xí" là câu chuyện không chỉ đặc sắc về mặt nghệ thuật mà còn sâu sắc về mặt chủ đề, chứa đựng nhiều bài học cuộc sống vô cùng giá trị.

- Nêu ý nghĩa của truyện kể đối với bản thân và người đọc: Câu chuyện đã giúp ta hiểu được rằng: trong cuộc sống, cần phải có lòng trắc ẩn, tình yêu thương, nhất là đối với những số phận bất hạnh; và dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, hãy sống trọn tình, trọn nghĩa.

Nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện Con chó xấu xí

Nhà văn Kim Lân là một trong những cây bút tiêu biểu của nền văn học nước ta. Với cái nhìn chân thực và sự nhạy bén trong việc diễn đạt, ông đã tạo ra nhiều tác phẩm đặc sắc. Trong số đó, chúng ta không thể không kể đến tác phẩm "Con chó xấu xí" - một trong những truyện ngắn được đánh giá là hay nhất của ông. Chủ đề và những nét đặc sắc nghệ thuật của câu chuyện được khắc họa rõ nét và tinh tế dưới ngòi bút tài hoa của tác giả.

Kim Lân là tác giả chuyên viết truyện ngắn, là người có am hiểu về phong tục và đời sống của làng quê Bắc Bộ nên sở trường của ông là viết về nông thôn và những người nông dân. Ông có phong cách viết văn nhẹ nhàng, giản dị, mộc mạc nhưng lại vô cùng hấp dẫn, ngôn ngữ phong phú, sống động, đồng thời cũng rất gần gũi với ngôn ngữ giao tiếp đời thường thế nên nó mang đậm màu sắc của nông thôn. Trong các tác phẩm của ông, nổi bật nhất có lẽ là truyện ngắn “Con chó xấu xí” lấy trong tập truyện cùng tên được ra mắt năm 1962, mang đậm phong cách sáng tác của Kim Lân. Câu chuyện kể về con chó với vẻ bề ngoài xấu xí và bị nhân vật “tôi” đối xử hờ hững, lạnh nhạt. Mặc dù bị bỏ rơi giữa chiến tranh bom rơi đạn lạc, chú chó tới tận lúc chết vẫn trung hậu, tình nghĩa và một lòng nhớ về gia đình nhân vật “tôi” – điều này đã khiến cho nhân vật “tôi” thức tỉnh, vừa thương xót chú chó vừa hối hận về hành động của mình.

Mượn chuyện loài vật để nói về cuộc đời con người, tác giả tô đậm chủ đề của câu chuyện, đó chính là đề cao, ngợi ca lối sống tình nghĩa, giàu tình yêu thương cũng như phê phán lối sống vô tình vô nghĩa. Đây là một chủ đề quen thuộc, gần gũi trong văn học, là nguồn cảm hứng dồi dào cho nhiều nhà văn nhà thơ. Chủ đề này cũng nhiều cảm xúc suy nghĩ trong lòng người đọc bởi giá trị nhân văn mà tác giả gửi gắm. Chủ đề này được thể hiện rõ nét qua câu chuyện. Cụ thể, chỉ vì ngoại hình con chó xấu xí nên mọi người xa lánh, ghẻ lạnh. Khi kể loạn lạc xảy ra gia đình nhân vật tôi buộc phải bỏ lại nó mặc cho nó kêu như than khóc. Khi trở về cũng quên luôn sự tồn tại của con chó. Mặc dù bị đối xử như vậy, con chó vẫn trung hậu với gia đình nhân vật tôi khi lẻn rời khỏi nhà cụ Móm để tìm về nhà chủ với hy vọng gặp lại chủ nhân của mình; dù đói khát vẫn quyết chờ đợi đến khi gặp lại được vợ nhân vật tôi mới ra đi. Có thể thấy rõ, tác giả chọn nhân vật một chú chó đại diện cho người có lối sống trung hậu, tình nghĩa trước sau như một và chọn nhân vật “tôi” để đại diện cho bộ phận những người sống hờ hững, lạnh nhạt, vô tình vô nghĩa.

Nhân vật con chó xấu xí nhưng lại trung thành với chủ cũng thể hiện một bài học về cách nhìn nhận về người khác mà tác giả nhắn nhủ, đó là chúng ta không nên đánh giá người khác qua vẻ bề ngoài mà nên đánh gia qua nội tâm, tính cách, phẩm chất của họ. Như vậy, đây là hay và sâu sắc được thể hiện tinh tế dưới ngòi bút tài hoa của tác giả. Đây cũng là chủ đề tái hiện được rõ nét phong cách truyện ngắn của nhà văn Kim Lân. Chủ đề này vốn đã là một chủ đề phổ biến trong văn học nhưng ở truyện ngắn “Con chó xấu xí” nó càng được làm rõ hơn và để lại ấn tượng sâu sắc với độc giả qua việc tác giả gửi gắm qua nhân vật con chó một thái độ sống, phẩm chất tốt đẹp mà con người cần có. Từ việc thể hiện chủ đề của câu chuyện, tác giả truyền đạt tới người đọc bài học về tư tưởng nhân đạo sâu sắc thấm thía cũng như cách nhìn nhận đánh giá phù hợp về một sự vật, sự việc hay con người trong cuộc sống.

Bên cạnh đó, câu chuyện cũng đặc sắc trên phương diện nghệ thuật. Truyện được kể theo ngôi thứ nhất - người kể chuyện là nhân vật “tôi” trực tiếp xuất hiện trong câu chuyện và trần thuật lại sự việc, vì vậy, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật “tôi” bộc bạch trực tiếp, chân thật, đồng thời làm cho người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật một cách sinh động và gần gũi. Tác giả xây dựng tình huống éo le nhưng không gay cấn, không kịch tính mà vẫn có sự lôi cuốn, hấp dẫn xoay quanh thời gian từ khi con chó xấu xí được nuôi ở gia đinh nhân vật “tôi” đến khi nó chết. Thông qua tình huống này tính cách các nhân vật như chú chó, nhân vật “tôi” và vợ nhân vật “tôi” được khắc họa rõ nét. Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật được nhà văn Kim Lân thể hiện một cách tinh tế nhưng bộc lộ tự nhiên, chân thật. Ông không đi sâu vào việc khai thác nội tâm nhân vật với những giằng xé, mâu thuẫn, day dứt mà dẫn dắt từ sự việc, tình huống đến sự thay đổi, phát triển theo hướng tích cực trong nội tâm, suy nghĩ của nhân vật. Điều này được thấy rõ qua cách tác giả miêu tả tâm lí nhân vật “tôi”: Từ thái độ ghẻ lạnh, hờ hững với con chó có vẻ ngoài xấu xí, tới chút quan tâm vu vơ khi hỏi thăm về con chó, tới việc thương tiếc khi nghe tin về cái chết hết sức đau lòng của nó và cuối cùng là nỗi day dứt, ân hận về thái độ trước kia của mình. Đồng thời, tác giả cũng thể hiện tài năng qua nghệ thuật xây dựng nhân vật khéo léo: Tác giả lựa chọn nhân vật vô tình vô nghĩa là người chủ và chọn nhân vật giàu tình nghĩa, trung hậu là 1 con vật nuôi có bề ngoài xấu xí. Cách xây dựng nhân vật này một lần nữa nhấn mạnh thái độ phê phán lối sống lạnh nhạt hờ hững cũng như cho thấy giá trị nhân đạo của tác phẩm. Lối kể chuyện tuần tự, nhẹ nhàng, giọng văn mộc mạc, gần gũi cùng cốt truyện được xây dựng đơn giản mà thấm thía khiến cho thông điệp, bài học mà tác giả gửi gắm đi vào lòng bạn đọc một cách tự nhiên.

Như vậy, với lời kể gần gũi, chân thật, cốt truyện đơn giản, tình huống éo le, những diễn biến trong tâm lí nhân vật “tôi” cùng hình tượng con chó tuy xấu xí nhưng trung hậu, tình nghĩa, tác giả vừa đề cao, tôn vinh lối sống trọng tình cảm, giàu tình thương cũng như lên án, tố cáo lối sống lạnh lùng, vô cảm. Từ đó, câu chuyện gieo vào tâm trí bạn đọc nói chung và bản thân em nói riêng một bài học với giá trị nhân văn cao đẹp, về một lối sống đáng ngợi ca và noi theo. Câu chuyện “Con chó xấu xí” gắn với tên tuổi của nhà văn Kim Lân sẽ sống mãi trong trái tim mỗi bạn đọc muôn thế hệ.