Soạn bài Người thầy đầu tiên - Kết nối tri thức 7 Ngữ văn lớp 7 trang 65 sách Kết nối tri thức tập 1

Eballsviet.com sẽ cung cấp đến các bạn học sinh tài liệu tham khảo Soạn văn 7: Người thầy đầu tiên.

Tài liệu này sẽ giúp ích cho các bạn học lớp 7 sinh khi chuẩn bị bài. Hãy cùng theo dõi nội dung chi tiết ngay sau đây.

1. Soạn bài Người thầy đầu tiên chi tiết

1.1 Trước khi đọc

Hãy kể ngắn gọn về một thầy, cô giáo mà em đặc biệt yêu quý.

Gợi ý:

Em rất yêu quý cô Nhật Hạ. Cô là giáo viên chủ nhiệm của lớp em. Năm nay, cô ba mươi sáu tuổi. Cô rất xinh đẹp, dịu dàng. Cô có gói nhẹ nhàng, ấm áp. Mỗi giờ học, chúng em đều chăm chú lắng nghe cô giảng bài. Cô cũng rất quan tâm đến học sinh.

1.2 Đọc văn bản

Câu 1. (trang 65 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Người kể chuyện ở đây là ai?

Hướng dẫn giải:

Người kể chuyện: Người họa sĩ

Câu 2. (trang 70 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Người kể chuyện ở phần (4) là ai?

Hướng dẫn giải:

Người kể chuyện: Người họa sĩ

Câu 3. (trang 70 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Người kể chuyện băn khoăn, trăn trở về điều gì?

Hướng dẫn giải:

Người kể chuyện băn khoăn về bức tranh sẽ dở dang, chẳng ra gì hết.

1.3 Sau khi đọc

Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Xác định người kể chuyện và ngôi kể trong từng phần của đoạn trích.

Hướng dẫn giải:

• Phần (1): ngôi kể thứ nhất - người họa sĩ.
• Phần (2): ngôi kể thứ nhất - bà An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va.
• Phần (3): ngôi kể thứ nhất - bà An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va.
• Phần (4): ngôi kể thứ nhất - người họa sĩ.

Câu 2. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Các nhân vật người kể chuyện trong đoạn trích có mối quan hệ như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Người họa sĩ và bà An-tư-nai là đồng hương của nhau.

Câu 3. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Qua cuộc trò chuyện giữa các bạn nhỏ và thầy Đuy-sen ở phần (2), em hình dung như thế nào về hoàn cảnh sống của An-tư-nai?

Hướng dẫn giải:

Hoàn cảnh sống của An-tư-nai rất khó khăn: Mồ côi cha mẹ, sống cùng chú thím, thiếu thốn về cả vật chất và tình cảm…

Câu 4. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Em hãy đọc kĩ phần (3) của đoạn trích và trả lời các câu hỏi sau:

a. Hình ảnh thầy Đuy-sen hiện lên qua lời kể, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật nào?

b. Những chi tiết tiêu biểu nào được nhà văn sử dụng để khắc họa nhân vật thầy Đuy-sen?

c. Khái quát đặc điểm tính cách nhân vật thầy Đuy-sen.

Hướng dẫn giải:

a. Hình ảnh thầy Đuy-sen hiện lên qua lời kể, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật An-tư-nai.

b. Những chi tiết được nhà văn sử dụng để khắc họa nhân vật thầy Đuy-sen:

• Bế hoặc cõng các em nhỏ qua suối.
• Lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ nhỏ trên lòng suốt để bước qua cho khỏi bị ướt chân.
• Khi An-tư-nai bị ngã ở suối, thầy đỡ An-tư-nai lên, đỡ lên bờ, lót chiếc áo choàng cho An-tư-nai ngồi và chăm sóc, sau đó một mình làm hết việc lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ.

…

c. Tính cách nhân vật thầy Đuy-sen: nhân hậu, kiên nhẫn, giàu tình yêu thương.

Câu 5. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen tình cảm như thế nào? Nhờ “người thầy đầu tiên” ấy, cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi ra sao?

Hướng dẫn giải:

• An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen: sự yêu mến, kính trọng.
• Nhờ “người thầy đầu tiên” ấy, cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi: cố gắng học tập, trở thành một viện sĩ.

Câu 6. Ở phần (4), nhân vật họa sĩ đã có những ý tưởng gì cho bức tranh vẽ thầy Đuy-sen? Em ủng hộ ý tưởng nào của họa sĩ?

- Ý tưởng:

• Vẽ hai cây phong của Đuy-sen và An-tư-nai.
• Vẽ một đứa bé đi chân không, da rám nắng.
• Vẽ thầy Đuy-sen bế trẻ con qua con suối và cạnh đấy, trên những con ngựa no nê hung dữ, những con người đần độn, mũ lông cáo đỏ đi qua đang chế giễu ông.
• Vẽ người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh.

- Mỗi ý tưởng đều thú vị, nhưng tôi ủng hộ nhất là ý tưởng vẽ người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh.

Câu 7. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Theo em, cách nhà văn thay đổi kiểu người kể chuyện ở các phần trong đoạn trích có tác dụng gì?

Hướng dẫn giải:

Giúp cho câu chuyện có được điểm nhìn đa dạng, câu chuyện trở nên có chiều sâu, hấp dẫn hơn.

Viết kết nối với đọc

Em hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể lại nội dung của phần (1) hoặc phần (4) văn bản Người thầy đầu tiên bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba.

Hướng dẫn giải:

- Phần 1: Mùa thu năm ngoái, người họa sĩ nhận được một bức thư điện từ làng Ku-ku-rêu gửi đến. Bà con trong làng mời ông về dự buổi khánh thành ngôi trường mới do nông trường xây dựng. Người họa sĩ quyết định về làng. Ông định bụng sẽ dạo quanh, ngắm cảnh và vẽ ít bức kí họa. Trong số những người được mời đến có bà viện sĩ An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va. Bà về đây một hai hôm rồi lên thẳng Mát-xcơ-va. Bà đã viết cho ông một bức thư khi ông trở về thành phố. Bà An-tư-nai đã nhờ người họa sĩ kể lại câu chuyện cuộc đời bà cho mọi người. Và ông đã quyết định sẽ kể câu chuyện đó.

- Phần 4: Người họa sĩ mở tung cửa sổ. Một luồng gió lùa vào phòng. Trên bàn là những bản vẽ vẫn còn dang dở. Ông đã nhiều lần vẽ đi vẽ lại từ đầu. Và lần nào ông cũng thấy bức tranh của mình mới chỉ là một ý đồ. Nhiều ý tưởng để vẽ bức tranh “Người thầy đầu tiên” hiện ra. Người họa sĩ sẽ vễ hai cây phong của Đuy-sen và An-tư-nai, hoặc vẽ một đứa bé đi chân không, da rám nắng, hay lúc Đuy-sen bế trẻ con qua suối trên những con ngựa nô nê hung dữ, những con người đần độn chế giễu ông, hoặc vẽ người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh.

2. Soạn bài Người thầy đầu tiên siêu ngắn

Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Xác định người kể chuyện và ngôi kể trong từng phần của đoạn trích.

Hướng dẫn giải:

• Phần (1), (4): người họa sĩ và ngôi kể thứ nhất
• Phần (2), (3): bà An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va và ngôi kể thứ nhất

Câu 2. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Các nhân vật người kể chuyện trong đoạn trích có mối quan hệ như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Mối quan hệ: đồng hương của nhau

Câu 3. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Qua cuộc trò chuyện giữa các bạn nhỏ và thầy Đuy-sen ở phần (2), em hình dung như thế nào về hoàn cảnh sống của An-tư-nai?

Hướng dẫn giải:

Hoàn cảnh sống của An-tư-nai rất khó khăn.

Câu 4. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Em hãy đọc kĩ phần (3) của đoạn trích và trả lời các câu hỏi sau:

a. Hình ảnh thầy Đuy-sen hiện lên qua lời kể, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật nào?

b. Những chi tiết tiêu biểu nào được nhà văn sử dụng để khắc họa nhân vật thầy Đuy-sen?

c. Khái quát đặc điểm tính cách nhân vật thầy Đuy-sen.

Hướng dẫn giải:

a. Nhân vật An-tư-nai

b. Những chi tiết được nhà văn sử dụng để khắc họa nhân vật thầy Đuy-sen: bế hoặc cõng các em nhỏ qua suối; lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ nhỏ trên lòng suốt để bước qua cho khỏi bị ướt chân; khi An-tư-nai bị ngã ở suối, thầy đỡ An-tư-nai lên, đỡ lên bờ, lót chiếc áo choàng cho An-tư-nai ngồi và chăm sóc, sau đó một mình làm hết việc lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ.

c. Tính cách nhân vật thầy Đuy-sen: nhân hậu, kiên nhẫn, giàu tình yêu thương.

Câu 5. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen tình cảm như thế nào? Nhờ “người thầy đầu tiên” ấy, cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi ra sao?

Hướng dẫn giải:

• Tình cảm: yêu mến, kính trọng
• Cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi: trở thành một viện sĩ

Câu 6. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Ở phần (4), nhân vật họa sĩ đã có những ý tưởng gì cho bức tranh vẽ thầy Đuy-sen? Em ủng hộ ý tưởng nào của họa sĩ?

Hướng dẫn giải:

- Ý tưởng:

• Hai cây phong của Đuy-sen và An-tư-nai
• Một đứa bé đi chân không, da rám nắng
• Thầy Đuy-sen bế trẻ con qua con suối và cạnh đấy, trên những con ngựa no nê hung dữ, những con người đần độn, mũ lông cáo đỏ đi qua đang chế giễu ông
• Người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh

- Ý kiến: ý tưởng vẽ hai cây phong

Câu 7. (trang 71 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Theo em, cách nhà văn thay đổi kiểu người kể chuyện ở các phần trong đoạn trích có tác dụng gì?

Hướng dẫn giải:

Tác dụng: câu chuyện khách quan, chân thực hơn

Viết kết nối với đọc

Em hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể lại nội dung của phần (1) hoặc phần (4) văn bản Người thầy đầu tiên bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba.

Hướng dẫn giải:

- Phần (1): giới thiệu lại việc nhận được bức thư của bà viện sĩ An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va

- Phần (2): suy nghĩ của người họa sĩ về bức tranh

3. Soạn bài Người thầy đầu tiên ngắn gọn

3.1 Tác giả

- Trin-ghi-dơ Ai-tơ-ma-tốp (1928 - 2008) là nhà văn người Cư-rơ-gư-dơ-xtan. Tác phẩm của Ai-tơ-ma-tốp chủ yếu viết về cuộc sống khắc nghiệt mà cũng rất giàu chất thơ ở quê hương ông.

- Lối viết của Ai-tơ-ma-tốp cô đọng, hàm súc, có nhiều cách tân độc đáo trong nghệ thuật.

- Một số tác phẩm nổi tiếng như: Gia-mi-li-a (1958), Cây phong non trùm khăn đỏ (1961), Người thầy đầu tiên (1962), Con tàu trắng (1970)...

3.2 Tác phẩm

- Tóm tắt tác phẩm Người thầy đầu tiên: Người thầy đầu tiên là truyện vừa lấy bối cảnh cuộc sống ở một vùng quê còn lạc hậu ở Cư-rơ-gư-dơ-xtan vào những năm đầu thế kỉ XX. Nhân vật chính trong truyện là An-tư-nai, một cô bé mồ côi, phải sống với gia đình chú thím, bị đối xử tàn nhẫn. Thầy Đuy-sen đã kiên trì dạy An-tư-nai học chữ, hết lòng bảo vệ và giúp đỡ để cô bé có cơ hội lên thành phố học. An-tư-nai rất yêu mến và kính trọng thầy Đuy-sen nhưng do hoàn cảnh, thầy trò phải xa cách rồi bặt tin nhau. Mấy chục năm sau, An-tư-nai trở thành một viện sĩ, trở về thăm làng và gặp người thầy đầu tiên trong một tình huống éo le. Bà đã viết thư nhờ người họa sĩ đồng hương kể lại câu chuyện như một hành động để chuộc lỗi.

- Tóm tắt đoạn trích trong SGK: Nhân vật tôi nhận được bức thư của dân làng mời về dự lễ khánh thành ngôi trường mới do nông trường xây dựng. Trong số những người được mờ có cả bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va. Sau khi trở về Mát-xcơ-va, nhân vật tôi đã nhận được thư của bà viện sĩ. Trong thư, bà kể về tuổi thơ bất hạnh và về người thầy đầu tiên của mình. An-tư-nai mồ côi cha mẹ từ nhỏ. Cô phải sống với chú thím, thiếu thốn cả về vật chất lẫn tình cảm. Thầy Đuy-sen đã giúp đỡ để An-tư-nai có thể đi học. Trong kí ức của cô, thầy Đuy-sen là một người có tấm lòng nhân hậu, bao dung và giàu tình yêu thương. Khi thấy học sinh phải lội qua suối giữa mùa đông lạnh giá, thầy đã bế hoặc cõng các em qua suối. Thầy còn lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ nhỏ trên lòng suốt để bước qua cho khỏi bị ướt chân. Học sinh trong làng đều rất yêu mến thầy Đuy-sen. Riêng An-tư-nai lại thầm ước có một người anh trai như thầy. Câu chuyện của bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va đã thôi thúc nhân vật tôi vẽ một bức tranh về “Người thầy đầu tiên”.

- Bố cục: gồm 4 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “để kể hết chuyện này”: người họa sĩ kể về bức thư của bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va.
• Phần 2: Tiếp theo đến “và bước về làng”: cuộc trò chuyện của An-tư-nai và thầy Đuy-sen
• Phần 3: Tiếp theo đến “nghe thầy Đuy-sen giảng bài”: sự quan tâm của thầy Đuy-sen dành cho học trò
• Phần 4: Còn lại: người họa sĩ mong muốn vẽ một bức tranh về thầy Đuy-sen và An-tư-nai.

3.3 Đọc hiểu văn bản

a. Người họa sĩ kể về bức thư của bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va

- Nhân vật tôi nhận được bức thư của dân làng mời về dự lễ khánh thành ngôi trường mới do nông trường xây dựng.

- Trong số những người được mờ có cả bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va.

- Sau khi trở về Mát-xcơ-va, nhân vật tôi đã nhận được thư của bà viện sĩ.

- Trong thư, bà kể về tuổi thơ bất hạnh và về người thầy đầu tiên của mình.

b. Cuộc trò chuyện của An-tư-nai và thầy Đuy-sen

- Hoàn cảnh của An-tư-nai: mồ côi cha mẹ từ nhỏ; sống với chú thím, thiếu thốn cả về vật chất lẫn tình cảm.

- Thầy Đuy-sen: yêu cầu An-tư-nai không được về nhà nữa, an ủi An-tư-nai không phải sợ hãi, tìm cách lo cho An-tư-nai tiếp tục được đi học,...

c. Sự quan tâm của thầy Đuy-sen dành cho học trò

- Giúp các em học sinh có một ngôi trường để đến học, khơi dậy trong lòng các em nhỏ người miền núi niềm khao khát được đi học.

- Khi thấy học sinh phải lội qua suối giữa mùa đông lạnh giá, thầy đã bế hoặc cõng các em qua suối.

- Lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ nhỏ trên lòng suốt để bước qua cho khỏi bị ướt chân.

- Khi An-tư-nai bị ngã ở suối, thầy đỡ An-tư-nai lên, đỡ lên bờ, lót chiếc áo choàng cho An-tư-nai ngồi và chăm sóc, sau đó một mình làm hết việc lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ.

d. Người họa sĩ mong muốn vẽ một bức tranh về thầy Đuy-sen và An-tư-nai

- Vẽ hai cây phong của Đuy-sen và An-tư-nai.

- Vẽ một đứa bé đi chân không, da rám nắng.

- Vẽ thầy Đuy-sen bế trẻ con qua con suối và cạnh đấy, trên những con ngựa no nê hung dữ, những con người đần độn, mũ lông cáo đỏ đi qua đang chế giễu ông.

- Vẽ người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh.