Soạn bài Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội Cánh diều Ngữ văn lớp 8 trang 33 sách Cánh diều tập 1

Trong chương trình học của môn Ngữ Văn lớp 8, các em học sinh sẽ được tìm hiểu các kĩ năng trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội.

Eballsviet.com sẽ cung cấp bài Soạn văn 8: Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội, hướng dẫn học sinh biết cách trình bày ý kiến của bản thân về một vấn đề xã hội. Các bạn học sinh có thể tham khảo ngay sau đây.

1. Định hướng

1.1.

- Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội là nêu rõ ý kiến (quan điểm) của người nói, sử dụng các luận điểm xác đáng và bằng chứng tin cậy, cụ thể nhằm thuyết phục người nghe về một vấn đề xã hội.

- Vấn đề xã hội có thể là một câu hỏi cần trả lời, một điều cần giải quyết, một hiện tượng tích cực hoặc tiêu cực hay vừa có mặt tích cực vừa có mặt tiêu cực trong cuộc sống. Một số ví dụ như:

• Giúp người cao tuổi – một việc làm đẹp.
• Hay đổ lỗi cho người khác – một thói hư tật xấu cần tránh.
• Những hành vi đẹp và không đẹp trong khi tham gia giao thông đường bộ.

- Vấn đề xã hội cũng có thể rút ra từ những tác phẩm văn học (đã được học, được đọc) vì văn học luôn gắn với cuộc sống, luôn đặt ra các vấn đề cần giải quyết của cuộc sống. Chẳng hạn:

Em hiểu thế nào là lòng nhân ái trong cuộc sống sau khi học truyện Gió lạnh đầu mùa (Thạch Lam)?

Truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc được gợi ra sau khi học truyện ngắn Người mẹ vườn cau (Nguyễn Ngọc Tư).

1.2. Để trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội, các em cần dự kiến một số nội dung theo bảng sau:

2. Thực hành

Bài tập (trang 34 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 1): Chọn một trong hai đề bài sau:

(1) Trình bày suy nghĩ của em về ý kiến: “Hay đổ lỗi cho người khác – một thói hư tật xấu cần tránh”.

(2) Suy nghĩ của em về lòng nhân ái trong cuộc sống sau khi học truyện “Gió lạnh đầu mùa” (Thạch Lam).

Hướng dẫn giải:

Đề 1

Bên cạnh thói quen tốt, con người có khá nhiều thói quen xấu Một trong số đó có thể kể đến hay đổ lỗi cho người khác – một thói hư tật xấu cần tránh.

Trước tiên, đổ lỗi là hành vi cố tình bỏ qua lỗi lầm, hoặc viện ra lí do khách quan để che đậy lỗi lầm của bản thân hoặc đổ cho người khác lỗi lầm đó. Việc đổ lỗi xuất hiện trong cuộc sống khá phổ biến.

Nguyên nhân xuất phát từ sự lười nhác, không chịu cống hiến mà chỉ muốn hưởng thụ của nhiều người. Khi nhìn thấy sai lầm của người khác hoặc bản thân gây ra sai lầm, họ thờ ơ, không chịu khắc phục hay thay đổi. Cùng với đó, nhiều người có cách sống hèn nhát, ích kỷ và thiếu trách nhiệm, chỉ muốn đùn đẩy phần khó khăn cho người khác. Có người lại chỉ biết đến lợi ích của bản thân mình, không quan tâm đến người khác. Khi sai lầm xảy ra, họ chỉ cố sức bảo vệ mình, bỏ mặc người khác dù hậu quả có thế nào đi chăng nữa.

Việc đổ lỗi gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Trong một tập thể, việc đổ lỗi sẽ gây mất đoàn kết. Đối với mỗi người, đổ lỗi không giúp khắc phục hậu quả gây ra, mà trái lại càng làm việc khắc phục hậu quả thêm trì trệ, khiến hậu quả càng nghiêm trọng. Con người dần trở nên thiếu trách nhiệm, sống ích kỉ và ngày càng xấu xí hơn nếu chỉ biết đổ lỗi, không dám nhận lỗi về bản thân để sửa đổi.

Mỗi người cần phải rèn luyện bản thân, tránh tâm lí đổ lỗi cho mọi người xung quanh. Trước mỗi vấn đề xảy ra, chúng ta cần tự nhìn nhận lại bản thân - “tiên trách kỉ, hậu trách nhân”. Bản thân nhìn nhận ra hạn chế để thay đổi, không nên đổ lỗi cho khách quan hay mọi người xung quanh. Có như vậy, chúng ta mới tự hoàn thiện chính mình, trở nên hoàn hảo hơn.

Đề 2

Truyện ngắn của Thạch Lam gửi gắm nhiều thông điệp nhân văn về cuộc sống. Trong đó, Gió lạnh đầu mùa là tác phẩm mà tôi cảm thấy ấn tượng nhất.

Nhà văn đã xây dựng các nhân vật trong truyện hiện lên với tấm lòng nhân hậu bao dung. Nổi bật nhất là nhân vật sơn. Cậu được sinh ra trong một gia đình khá giả, luôn nhận được tình yêu thương của những người thân. Nét tính cách của Sơn được thể hiện qua những tình huống cụ thể trong truyện. Khi nhìn thấy người vú giá “với lấy cái áo lật đi lật lại ngắm nghía, tay mân mê các đường chỉ”, Sơn cảm thấy “nhớ em, cảm động và thương em quá”. Cậu còn xúc động khi thấy mẹ “hơi rơm rớm nước mắt”. Sơn luôn tỏ ra thân thiện và chơi cùng với bọn trẻ con trong xóm - Thằng Cúc, thằng Xuân, con Tí, con Túc - những đứa trẻ em nghèo ở xóm trợ. Nhưng cảm động nhất là hành động của Sơn khi thấy Hiên - cô bé hàng xóm không có áo ấm để mặc. Khi thấy Hiên đang đứng “co ro” bên cột quán, trong gió lạnh chỉ mặc có manh áo “rách tả tơi”, “hở cả lưng và tay”, Sơn chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, nhớ đến em Duyên ngày trước vẫn cùng chơi với Hiên ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt thoáng qua trong tâm trí Sơn - đó là đem chiếc áo bông cũ của em Duyên cho Hiên. Nghĩ vậy, cậu đã nói với chị gái của mình, nhận được sự đồng tình của chị. Chị Lan đã “hăm hở” chạy về nhà lấy áo. Còn Sơn thì đứng yên lặng đợi chờ, trong lòng tự nhiên thấy “ấm áp vui vui”.

Cùng với Sơn, nhân vật Lan cũng giàu tình yêu thương, lòng nhân hậu. Lan được khắc họa là một cô gái đang tuổi mới lớn. Dù sinh ra trong một gia đình khá giả, nhưng Lan lại rất đảm đang, tháo vát. Cô bé giúp đỡ mẹ làm mọi chuyện trong gia đình: dậy từ sớm cùng mẹ ngồi quạt hỏa lò để pha nước chè uống, giúp mẹ lấy thúng áo ra cho em mặc,… Lan cũng rất giàu tình yêu thương, lòng nhân hậu. Với Sơn, Lan luôn yêu hết mực, cưng chiều hết mực. Điều đó biểu hiện qua một số hành động như gọi em dậy mỗi buổi sớm, an ủi động viên em. Với trẻ con trong xóm, Lan luôn tỏ ra thân thiết. Chính Lan là người đã phát hiện ra Hiên đang đứng co ro một góc, gọi lại và hỏi thăm. Khi nghe em trai đề nghị đem chiếc áo bông cho Hiên, Lan cũng đồng ý và còn hăm hở chạy về nhà lấy.

Truyện còn trở nên nhân văn hơn ở phần cuối truyện. Khi mẹ Hiên đã đem cái áo bông đến trả mẹ của Sơn. Hành động này thể cho thấy có những con người trong xã hội xưa, dù sống khó khăn, khổ cực nhưng vẫn giữ vững phẩm chất tốt đẹp: “Đói cho sạch, rách cho thơm”. Mẹ Sơn sau khi nghe rõ việc, đã cho mẹ Hiên mượn năm hào về may áo ấm cho con. Còn với hai chị em Sơn, bà chẳng những không tức giận mà còn “vẫy hai con lại gần, rồi âu yếm”. Cả mẹ Sơn hay mẹ Hiên đều là những người phụ nữ đức hạnh, giàu lòng tự trọng.

Lòng nhân ái rất quan trọng trong cuộc sống hiện nay. Chỉ khi có lòng nhân ái, con người mới trở nên đẹp đẽ hơn. Và Gió lạnh đầu mùa đã giúp người đọc nhận ra điều đó.

Truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa là một câu chuyện nhẹ nhàng, nhưng lại chan chứa tình yêu thương. Qua tác phẩm, người đọc đã cảm nhận được những bài học về lòng trắc ẩn.