Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74 - Kết nối tri thức 6 Ngữ văn lớp 6 trang 74 sách Kết nối tri thức tập 1

Chúng tôi muốn giới thiệu tài liệu Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt (trang 74), thuộc bộ sách Kết nối tri thức.

Hy vọng rằng có thể giúp ích cho các em học sinh lớp 6 trong việc chuẩn bị bài khi phải tiếp cận với một bộ sách mới.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt (trang 74)

Nhận biết cụm động từ

- Ở dạng đầy đủ, cụm động từ gồm ba phần: phần trung tâm ở giữa, phần phụ trước và phần phụ sau.

- Trung tâm của cụm động từ là động từ.

- Các từ đứng trước động từ trung tâm thường bổ sung cho động từ những ý nghĩa như: thời gian, khẳng định, phủ định, tiếp diễn… Các từ đứng sau động từ trung tâm thường bổ sung cho động từ ý nghĩa như: đối tượng, địa điểm, thời gian…

- Tìm hiểu câu: Nó không mặc áo rét.

• Trong câu này, không mặc áo rét là một cụm động từ.
• Từ mặc là động từ trung tâm. Từ không trước động từ mặc có ý nghĩa phủ định, từ mặc chỉ đối tượng của hành động.

Nhận biết cụm tính từ

- Ở dạng đầy đủ, cụm tính từ gồm ba phần: phần trung tâm ở giữa, phần phụ trước và phần phụ sau.

- Trung tâm của cụm động từ là tính từ.

- Các từ đứng trước tính từ trung tâm thường bổ sung cho tính từ những ý nghĩa như: mức độ, thời gian, sự tiếp diễn… Các từ đứng sau tính từ trung tâm thường bổ sung cho tính từ ý nghĩa như: phạm vi, mức độ…

- Tìm hiểu câu: Trời vẫn rét quá.

• Trong câu này, vẫn rét quá là một cụm tính từ.
• Tính từ trung tâm là rét. Từ vẫn trước tính từ chỉ rét đang tiếp diễn. Từ quá sau tính từ rét chỉ mức độ của rét.

Cụm động từ và cụm tính từ

Câu 1. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm một cụm động từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Từ động từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra ba cụm động từ khác.

Hướng dẫn giải:

- Cụm động từ: đã mặc áo rét cả rồi (Sơn nhận thấy mọi người đã mặc áo rét cả rồi).

- Động từ trung tâm: mặc

- Ba cụm động từ khác:

• đang mặc chiếc áo len màu đỏ.
• vẫn mặc cái áo sơ mi trắng hôm qua
• đã mặc quần áo chỉnh tề

Câu 2. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm cụm động từ trong những câu sau. Xác định động từ trung tâm và những ý nghĩa mà động từ đó được bổ sung.

Hướng dẫn giải:

a. Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng.

• Cụm động từ: nhìn ra ngoài sân
• Động từ trung tâm: nhìn; ý nghĩa được bổ sung: địa điểm

b. Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét.

• Cụm động từ: lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét
• Động từ trung tâm: lật, lục; ú nghĩa được bổ sung: đối tượng.

c. Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo.

• Cụm động từ: hăm hở chạy về nhà lấy áo
• Động từ trung tâm: chạy; ý nghĩa được bổ sung: địa điểm

Câu 3. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam thường sử dụng kiểu câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ, chẳng hạn: Mẹ Sơn nghe thấy, đặt chén nước chè xuống, bảo chị Lan. Hãy tìm thêm trong văn bản này hai câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt đó.

Hướng dẫn giải:

- Câu văn:

• Sơn thấy chị gọi nó không lại, bước gần đến trông thấy con bé co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay.
• Sơn sợ hãi, cúi đầu lặng im, nép vào sau lưng chị.

- Tác dụng: Việc sử dụng một chuỗi cụm động từ nhằm nhấn mạnh vào các hành động, thái độ của nhân vật được nói đến.

Câu 4. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm một cụm tính từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Với tính từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra cụm tính từ khác.

Hướng dẫn giải:

• Cụm tính từ: không u ám (Trời không u ám, toàn một màu trắng đục)
• Tạo ra cụm tính từ khác: Sau cơn mưa, bầu trời vẫn rất u ám.

Câu 5. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm cụm tính từ trong những câu sau. Xác định tính từ trung tâm và những ý nghĩa mà tính từ đó được bổ sung.

Hướng dẫn giải:

a. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, Sơn thấy rõ như gần.

• Cụm tính từ: trong hơn mọi hôm
• Tính từ trung tâm: trong; ý nghĩa được bổ sung: thời gian.

b. Sơn bây giờ mới nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa.

• Cụm tính từ: rất nghèo.
• Tính từ trung tâm: nghèo; ý nghĩa được bổ sung: mức độ

Câu 6. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Các câu sau có vị ngữ là một tính từ. Hãy mở rộng vị ngữ thành cụm tính từ:

Hướng dẫn giải:

a. Gió rét

- Ngoài đường, gió vẫn rét quá.

b. Tòa nhà cao

- Câu mở rộng: Tòa nhà kia rất cao.

c. Cô ấy đẹp.

- Đối với tôi, cô ấy vẫn đẹp như trước đây.

* Bài tập ôn luyện:

Câu 1. Xác định cụm động từ trong các câu sau:

a. Càng ngẫm nghĩ, chàng càng thấy lời thần nói đúng.

(Bánh chưng bánh giầy)

b. Giặc đã đến chân núi Trâu.

(Thánh Gióng)

Câu 2. Xác định cụm tính từ có trong các câu sau:

a. Âu Cơ vốn thuộc dòng họ Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần.

(Con Rồng cháu Tiên)

b. Cô ấy vô cùng ngạc nhiên về thành tích của tôi.

Câu 3. Viết một đoạn văn có sử dụng cụm động từ.

Gợi ý:

Câu 1. 

a. Cụm động từ: càng ngẫm nghĩ, càng thấy lời thầy nói đúng

b. Cụm động từ: đã đến chân núi Trâu

Câu 2.

a. Cụm tính từ: xinh đẹp tuyệt trần

b. Cụm tính từ: vô cùng ngạc nhiên

Câu 3.

Thiên nhiên đem đến cho con người những cảnh sắc tuyệt vời. Sau một ngày nắng chói chang, ánh nắng đã trở nên dịu bớt. Những cơn gió khẽ thổi xua tan đi cái oi bức mùa hè. Lũy tre làng in bóng trên nền trời thật bình dị. Phía phương Tây, ông mặt trời giống như một quả cầu khổng lồ đang nặng nhọc nhích từng bước xuống dưới mặt đất. Có lẽ, ông đã quá mệt mỏi sau một ngày làm việc vất vả. Trên cao, từng đám mây lững lờ trôi như đang làm biếng vì sắp kết thúc một ngày. Dưới cánh đồng, những bông lúa trĩu nặng đang đung đưa theo làn gió mát từ xa thổi vào. Hương lúa chín thơm mang hơi thở của làng quê khiến ai ngửi thấy cũng đều say mê. Trong làng, tiếng âm thanh xe cộ thật nhộn nhịp. Mọi người đang vội vã trở về nhà sau một ngày làm việc vất vả. Ngoài cánh đồng, một vài nhóm trẻ con đang thả diều. Những cánh diều bay lượn trên bầu trời cao lộng gió. Khung cảnh làng quê của em thật yên bình biết bao nhiêu.

Cụm động từ: đã trở nên dịu bớt