Sáng kiến kinh nghiệm: Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học Tin học 7 Chủ đề máy tính và cộng đồng Sáng kiến kinh nghiệm môn Tin học lớp 7 Kết nối tri thức

Sáng kiến kinh nghiệm: Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học Tin học 7 Chủ đề máy tính và cộng đồng là tài liệu rất hay, gồm 12 trang được biên soạn dưới dạng File Word, giúp quý thầy cô giáo tham khảo dễ dàng hoàn thiện mẫu sáng kiến cho riêng mình.

Chủ đề máy tính và cộng đồng Tin học 7 là một kiến thức quan trọng xuyên suốt trong quá trình học tin của các em học sinh THCS. Vậy dưới đây là nội dung mẫu sáng kiến kinh nghiệm Tin học 7 Kết nối tri thức mời các bạn theo dõi. Bên cạnh đó các bạn xem thêm sáng kiến kinh nghiệm Tạo hiệu ứng trò chơi tương tác môn Tiếng Anh trên phần mềm Powerpoint.

Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học Tin học 7 Kết nối tri thức

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC GIẢNG DẠY

“Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học Tin học 7 Chủ đề máy tính và cộng đồng”

I. PHẦN MỞ ĐẦU

Thực tế hiện nay ở Trường trung học cơ sở ..........., nhiều học sinh chưa biết phương pháp học mà chỉ học thuộc lòng, học vẹt một cách máy móc, thuộc nhưng không nhớ được kiến thức trọng tâm hoặc chỉ học bài nào biết bài đấy, chưa có sự liên hệ kiến thức với nhau, học sinh tập trung ghi bài mà không thảo luận nhóm, hoặc thảo luận nhóm, trao đổi, quan sát hình ảnh mà không ghi bài, học sinh không nhớ được ý chính của bài để định hướng học tập dẫn đến kết quả của học sinh chưa cao, vì thế mà chưa phát triển được tư duy logic và tư duy hệ thống về kiến thức.

Bên cạnh đó chủ đề máy tính và cộng đồng tin học 7 là kiến thức quan trọng xuyên suốt trong quá trình học tin của học sinh THCS. Do vậy để nâng cao được chất lượng của học sinh, tôi đã sử dụng nhiều biện pháp để hưóng dẫn học sinh, trong đó việc sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học chủ đề “Máy tính và cộng đồng” đã đem lại hiệu quả cao.

Vì những lí do trên, tôi đưa ra biện pháp: “Sử dụng bản đồ tư duy trong dạy và học Tin học 7 Chủ đề máy tính và cộng đồng”

II. MÔ TẢ BIỆN PHÁP

1. Thực trạng vấn đề trình bày

- Về phía nhà trường:

+ Cơ sở vật chất khá đầy đủ tạo điều kiện cho học sinh hoạt động học tập: Máy tính, ti vi, phòng thực hành, bảng phụ, ….

- Về phía giáo viên và học sinh:

Trước đây, giáo viên vẫn thường sử dụng sơ đồ, bảng biểu để hệ thống kiến thức cho học sinh và cả lớp có chung cách trình bày giống như cách của giáo viên hoặc của tài liệu, chứ không phải do học sinh tự xây dựng theo cách hiểu của mình, hơn nữa các bảng biểu đó chưa chú ý đến hình ảnh, màu sắc và

đường nét, như vậy theo cách này học sinh vẫn là người tiếp thu một cách thụ động. Từ việc tiếp thu một cách thụ động nên học sinh không nắm được kiến thức trọng tâm của bài, chưa có sự liên kết kiến thức với nhau vì vậy mà chưa phát triển được tư duy logic và tư duy hệ thống. Chính từ những nguyên nhân đó đã khiến cho học sinh dễ cảm thấy chán nản, không có sự hứng thú, say mê, tìm tòi và khám phá làm cho chất lượng và hiệu quả giảng dạy bộ môn chưa cao.

Từ thực trạng dạy và học môn tin học, từ những trăn trở để đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng học tập theo định hướng phát triển năng lực phẩm chất và hình thành kĩ năng sống cho học sinh thì bản thân tôi đã tìm tòi và áp dụng biện pháp sử dụng bản đồ tư duy trong dạy học như sau.

2. Biện pháp áp dụng giải quyết thực trạng của vấn đề.

Bản đồ tư duy (Mind Map) còn gọi là Sơ đồ tư duy, Lược đồ tư duy,…là hình thức ghi chép sử dụng màu sắc, hình ảnh, đường nét, chữ viết để mở rộng và đào sâu các ý tưởng, tóm tắt những ý chính của một nội dung, hệ thống hoá một chủ đề.

2.1. Vai trò của việc sử dụng sơ đồ tư duy

Trong giảng dạy, việc sử dụng bản đồ tư duy huy động tối đa tiềm năng của bộ não, giúp học sinh học tập tích cực, hỗ trợ hiệu quả các phương pháp dạy học.

Đối với học sinh, vận dụng bản đồ tư duy giúp học sinh có thói quen tự tay ghi chép hay tổng kết một vấn đề, một chủ đề đã đọc – đã học, theo cách hiểu của học sinh dưới dạng bản đồ tư duy. Bên cạnh đó, học sinh thường xuyên tự lập bản đồ tư duy sẽ phát triển khả năng thẩm mỹ do việc thiết kế nó phải bố cục màu sắc, các đường nét, các nhánh sao cho đẹp, sắp xếp các ý tưởng khoa học, súc tích…

Để thiết kế một bản đồ tư duy đối với một bài học, các em có thể thiết kế bằng bảng vẽ trên giấy, hoặc hệ thống kiến thức bằng sơ đồ trên bảng, hoặc có thể dùng phần mềm Mindmap trên máy tính các em đã được làm quen ở lớp 6.

2.2. Cách sử dụng sơ đồ tư duy

- Cho học sinh làm quen với một số bản đồ tư duy mẫu;

- Giáo viên đưa ra một chủ đề chính. Đặt chủ đề này ở vị trí trung tâm bảng (hoặc vào trang vở, tờ giấy/bìa) rồi đặt câu hỏi gợi ý để học sinh vẽ tiếp các nhánh cấp 1, cấp 2, cấp 3…. Các đường nhánh có thể là đường thẳng hay đường cong.

- Cho học sinh thực hành vẽ bản đồ tư duy trên giấy theo nhóm hoặc cá nhân và theo cách hiểu của các em;

- Sau mỗi bài học, các em thực hành tóm tắt kiến thức trọng tâm, giúp bản thân dễ ôn tập, dễ xem lại kiến thức khi cần.

2.3. Cách ghi chép sơ đồ tư duy

- Nghĩ trước khi viết;

- Viết ngắn gọn;

- Viết có tổ chức;

- Viết lại theo ý của mình, nên chừa khoảng trống để có thể bổ sung ý (nếu sau này cần).

2.4. Vận dụng bản đồ tư duy trong dạy và học môn tin học

Sử dụng phương pháp dạy học bằng bản đồ tư duy có thể áp dụng cho những nội dung giảng dạy sau:

- Lập bản đồ tư duy trong việc dạy kiến thức mới

- Ôn tập và củng cố kiến thức sau mỗi bài, mỗi chủ đề, mỗi học kì

2.4.1. Lập bản đồ tư duy trong việc dạy kiến thức mới.

a) Phương pháp sử dụng bản đồ tư duy (Sơ đồ tư duy):

Bước 1: Học sinh sẽ ghi lại mục tiêu bài học được cô đọng trong từ khóa hoặc một hình ảnh đặc trưng và được đặt ở vị trí trung tâm.

Bước 2: Học sinh thảo luận nhóm, viết hoặc vẽ lại những vấn đề liên quan đến chủ đề của bài học.

Bước 3: Đại diện của các nhóm học sinh lên báo cáo, thuyết minh về sơ đồ tư duy mà nhóm mình thiết lập.

Bước 4: Học sinh thảo luận, bổ sung, chỉnh sửa để hoàn thiện sơ đồ tư duy về kiến thức của bài học đó.

Bước 5: Giáo viên nhận xét về mặt kiến thức và thẩm mĩ, sử dụng bản đồ tư duy đã chuẩn bị hoặc sơ đồ tư duy mà các em vừa thiết kế đã qua chỉnh sửa. Việc này giúp học sinh nhớ được kiến thức trọng tâm của bài.

b. Ví dụ cụ thể:

* Lập bản đồ tư duy cho một phần nội dung của bài mới.

Ví dụ 1: Bài “Quản lí dữ liệu trong máy tính” – Tin học lớp 7

- Học sinh nghiên cứu nội dung mục 2. Các biện pháp bảo vệ dữ liệu SGK, kết hợp quan sát hình ảnh, tư liệu và thao tác của giáo viên
- Bước 1: Yêu cầu học sinh xác định: Từ trung tâm.

- Bước 2: Học sinh vẽ bản đồ trên bảng phụ theo nhóm dưới sự giám sát của giáo viên.

- Bước 3: Các nhóm trình bày sản phẩm của mình

- Bước 4: Các nhóm khác bổ sung, chỉnh sửa, hoàn thiện.

- Bước 5: Giáo viên nhận xét sản phẩm của các nhóm:

+ Về mặt kiến thức: Tính chính xác, logic của kiến thức.

+ Về mặt thẩm mĩ: Cách bố trí hình ảnh, cách ghi chép, sự phối hợp màu sắc...

- Cuối cùng giáo viên có thể đưa ra bản đồ tư duy chuẩn mà học sinh đã hoàn thiện hoặc của giáo viên đã chuẩn bị.

..............

Xem đầy đủ nội dung sáng kiến kinh nghiệm trong file tải về