Soạn bài Kiêu binh nổi loạn - Cánh diều 10 Ngữ văn lớp 10 trang 35 sách Cánh diều tập 2

Eballsviet.com muốn giới thiệu bài Soạn văn 10: Kiêu binh nổi loạn, giúp học sinh chuẩn bài khi học môn Ngữ văn.

Dưới đây là nội dung chi tiết của tài liệu mà chúng tôi muốn giới thiệu, mời các bạn học sinh lớp 10 cùng tham khảo.

Soạn bài Kiêu binh nổi loạn

1. Chuẩn bị

- Đoạn trích có những nhân vật: Dự Vũ, đầu bếp của Tông; Gia Thọ là gia thần, Bằng Vũ là gia binh, Quận Huy.

- Đề tài: Cuộc nổi loạn của binh lính; Chủ đề: Phản ánh sự sụp đổ của của triều đình Lê - Trịnh và nạn kiêu binh nổi loạn.

- Đặc sắc nghệ thuật: Ngôi kể thứ ba, tư liệu trình bày cụ thể và tỉ mỉ…

2. Đọc hiểu

Câu 1. Người kể chuyện là ai?

Người kể chuyện theo ngôi thứ ba, là người kể chuyện toàn tri.

Câu 2. Người kể chuyện nhận xét gì về đầu bếp, gia thần của Trịnh Tông?

Dự Vũ là người cơ trí, nói năng rành mạch; Gia Thọ là kẻ tinh khôn.

Câu 3. Ai là người kể chuyện về nhân vật Bằng Vũ?

Người kể chuyện theo ngôi thứ ba, là người kể chuyện toàn tri.

Câu 4. Khí thế của kiêu binh được miêu tả như thế nào?

Khí thế của kiêu binh: người nào cũng nhảy nhót hăng hái, cùng cầm binh khí xô lấn nhau vào trong phủ; không vào được thì hò reo, quát tháo long trời lở đất.

Câu 5. Tình thế bất lực, thảm hại và bi đát của Quận Huy được miêu tả qua những chi tiết nào?

Quận Huy giương cung định bắn, chẳng may cung bị đứt dây, lại vớ lấy súng để nạp đạn nhưng mồi lửa tịt không cháy… Họ dùng câu liêm móc cổ Quận Huy kéo xuống, rồi đánh đấm túi bụi, giết chết ngay tại chỗ.

Câu 6. Những hình ảnh so sánh trong lời kể có tác dụng gì?

Khắc họa một cách sinh động về hình ảnh quân lính.

Câu 7. Kiêu binh lộng hành bức ép chúa cũ, trả thù các đại thần như thế nào?

Chỉ trong chốc lát, nhà cửa của Quận Huy bị phá tan tành, một mảnh ngói cũng không còn; Phàn các quan văn võ hễ ai thuộc bè đảng của Thị Huệ và Quận Huy, cùng những người dự vào việc tố giác vụ án năm Canh Tí đều bị phá nhà hàng loạt và bị lùng bắt đem giết chết.

Câu 8. Chi tiết nào cho thấy Trịnh Tông bất lực, không kiểm soát được kiêu binh?

Tông phải hạ chỉ ngăn cấm mà họ vẫn không thôi…

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Hãy nêu những sự kiện chính trong văn bản Kiêu binh nổi loạn và cho biết mâu thuẫn ở đây là gì?

- Những sự kiện chính trong văn bản:

• Dự Vũ, Gia Thọ xúi giục, hậu thuẫn cho Trịnh Tông làm phản.
• Trịnh Tông mời cơm ngỏ ý chỉ là một biểu hiện phó thác chính thức, lái mũi nhọn chĩa vào Quận Huy.
• Vũ Bằng là người dẫn đầu chủ mưu và giao cho hắn đánh trống để thúc giục ba quân.
• Kiêu binh nổi loạn đến phủ và giết chết Quận Huy.
• Lập Trịnh Tông làm vua, giết sạch bè đảng của Thị Huệ và Quận Huy.

- Mâu thuẫn: Chúa bỏ con cả, lập con út khiến thiên hạ căm ghét, quân lính bất bình.

Câu 2. Tìm những chi tiết miêu tả hành động của đám kiêu binh. Em có nhận xét gì về những hành động ấy?

- Kiêu binh tiến đến nhà Quận Huy: “Quân lính nghe thấy tiếng trống tức thi người nào cũng thấy nhảy nhót hăng hái, cùng cầm binh khí xô lấn nhau mà vào trong phủ; Họ cứ đứng hò reo, quát tháo long trời lở đất”.

- Kiêu binh xông vào nhà và giết Quận Huy: “Quân lính thừa dịp dùng luôn câu liêm lôi viên quan tượng xuống đất mà chém; Quân lính xúm đến vây kín dưới chân voi; Quân lính hăng máu kéo đến càng đông; Họ bèn dùng câu liêm móc cổ Quận Huy kéo xuống, rồi đánh đấm túi bụi, giết chết ngay tại chỗ”.

- Kiêu binh giết được Quận Huy và ăn mừng: “Quân lính vui mừng reo hò như sấm; Họ kiệu thế tử lên vai, rồi đứng xúm xung quanh, gào lên vui sướng; họ phải dùng tạm chiếc mâm vẫn bày cỗ lộc làm ghế, đặt tư thế ngồi lên, rồi tám người kề vai vào khiêng... mỗi lần thế tử được nhô lên cao, quân lính lãi vỗ tay reo hò vang lên một chặp.

Khi đám kiêu binh giết những người liên quan đến Quận Huy: họ lại kéo đến quỳ ở trước mặt chúa xin phá tất cả dinh cơ của Quận Huy; họ làm náo động cả kinh thành”.

=> Những hành động của kiều binh thể hiện sự căm tức, lòng quyết tâm lật đổ bè phái của Quận Huy.

Câu 3. Những chi tiết, hình ảnh nào cho thấy sự bất lực và thất bại của phe cánh Quận Huy?

- Quận Huy giương cung định bắn, chẳng may cung bị đứt dây, vớ lấy súng để nạp đạn nhưng mồi lửa tịt không cháy.

- Quân lính thừa dịp dùng luôn câu liêm lôi viên quản tượng xuống đất mà chém.

- Voi bước lùi trở lại. Quân lính xúm vây kín dưới chân voi. Voi đứng yên một chỗ không thể nhúc nhích.

- Họ dùng câu lương móc cổ Quận Huy kéo xuống rồi đánh đấm túi bụi, giết chết ngay tại chỗ.

- Em ruột Quận Huy là Lý Vũ hầu Hoàng Lương nghe tin có biến vội vàng chạy bổ vào phủ đường. Nhưng mới đến cửa chùa Báo Thiên thì bị quân lính quát dừng lại, rồi họ vớ luôn gạch đá trên đường đập cho vỡ đầu và vứt xác xuống hồ Thủy Quân.

Câu 4. Cảnh Trịnh Tông lên ngôi chúa có gì đặc biệt? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả của tác giả.

- Cảnh Trịnh Tông lên ngôi chúa đặc biệt:

• Trong lúc gấp vội không có kỉ sập, họ phải dùng tạm chiếc mâm vẫn bày cỗ lộc làm ghế, đặt thế tử ngồi lên, rồi tám người kề vai vào khiêng. Chốc chốc họ lại nâng bổng chiếc mâm lên đầu mà đội, đầu mỏi lại hạ xuống vai rồi vai vai mỏi lại nâng lên đầu. Cứ thế lên lên xuống xuống, y như người ta giỡn quả cầu hoặc rước pho tượng Phật.
• Quân lính đặt chiếc sập ngụ ở ngoài phủ đường, các quan đều dìu thế tử lên ngôi chúa. Cuộc mừng lễ xong rồi, các quan mới đem đạo sắc của nhà vua và tờ chi của thánh mẫu dụ ba quân về việc phò lập chú, tới dán ở cửa các. Những tờ ấy đều là tạm thời thảo ra, nhưng được gọi là mệnh lệnh định sẵn.

- Nghệ thuật miêu tả của tác giả: Sinh động, chân thực mà có phần hài hước để thấy được vị chúa mới cũng chỉ là kẻ bù nhìn.

Câu 5. Hãy dẫn ra một số bình luận, đánh giá của người kể chuyện đối với các sự kiện và nhân vật trong văn bản. Theo em, quan điểm và thái độ của người kể chuyện có khách quan và đáng tin cậy không? Vì sao?

- Một số bình luận, đánh giá của người kể chuyện:

• Lúc quân lính đến hội họp, bàn về việc ấy không ai là không hăng hái…
• Mọi người đều reo mừng hưởng ứng và cùng nhìn về phía kẻ mới nói, thì ra đó là viên biện lại của đội Tiệp bảo tên là Bằng Vũ…
• Cứ thế lên lên xuống xuống y như người ta giỡn quả cầu hoặc rước pho tượng Phật.
• Những kẻ buôn bán ở các phố phường, chợ búa đều tranh nhau kéo đến xem mặt chúa, sân phủ đông như họp chợ.
• Lại nói, bọn quân lính tuy đã giết chết anh em Quận Huy nhưng cơn giận vẫn chưa hả…
• Quan điểm và thái độ của người kể chuyện có khách quan và đáng tin cậy. Vì người kể là ngôi thứ ba đã quan sát toàn bộ diễn biến sự việc, nắm được hành động của các nhân vật…

Câu 6. Người xưa từng nói về năm nguy cơ làm mất nước: “Một, trẻ không kính già; hai, trò không trọng thầy; ba, binh kiêu tướng thoái; bốn, tham nhũng tràn lan; năm, sĩ phu ngoảnh mặt.” Sau khi đọc đoạn trích Kiêu binh nổi loạn, em suy nghĩ gì về ý kiến này?

- Ý kiến trên: Đúng đắn.

- Giải thích: Sự nổi loạn của kiêu binh cho thấy sự hỗn loạn của đất nước lúc bấy giờ, dễ dẫn đến mất nước.