Pháp luật 10 Bài 19: Pháp luật trong đời sống xã hội Giải Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10 sách Cánh diều trang 118

Luyện tập 1

1. Xử lí tình huống

a. Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định nam, nữ khi kết hôn với nhau phải tuân theo điều kiện về độ tuổi “nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên”, là thể hiện đặc điểm nào của pháp luật?

b. Trên cơ sở quy định của pháp luật về kinh doanh, ông Tuấn đã đăng kí mở cửa hàng bán đồ nội thất gia đình và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh.

Vai trò nào của pháp luật được thể hiện trong trường hợp trên? Vì sao?

c. Công ty M kinh doanh có hiệu quả nhưng kê khai doanh thu thiếu trung thực để giảm bớt tiền thuế phải nộp làm thất thu lớn cho Nhà nước. Trên cơ sở pháp luật, cơ quan thuế đã xử phạt Công ty M vi hành vi gian dối trong kê khai thuế.

Quyết định xử phạt của cơ quan thuế là thể hiện vai trò nào của pháp luật?

Gợi ý đáp án

a) Đặc điểm của pháp luật: Pháp luật mang tính quy phạm phổ biến, bắt buộc chung.

b) Vai trò nào của pháp luật:

+ Pháp luật được là phương tiện để Nhà nước quản lý kinh tế, xã hội. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh để dễ dàng trong việc quản lí.

+ Pháp luật là phương tiện công dân thực hiện, bảo vệ quền và lợi ích hợp pháp của mình.

Cửa hàng bán đồ nội thất của ông Tuấn nếu thực hiện đúng, tuân thủ các quy định của pháp luật thì sẽ được hưởng quyền lợi và bảo vệ một cách tốt nhất.

c) Quyết định xử phạt của cơ quan thuế là thể hiện vai trò của pháp luật: Pháp luật được là phương tiện để Nhà nước quản lý kinh tế, xã hội.

Điều này sẽ tạo sự công bằng cho tất cả các doanh nghiệp kinh doanh, kiểm soát, quản lí, xử phạt các hành vi vi phạm để đảm bảo cho xã hội phát triển một cách ổn định và bền vững nhất.

Luyện tập 2

Có ý kiến cho rằng, để quản lí kinh tế, quản lí các lĩnh vực xã hội thì không nhất thiết phải có pháp luật, chỉ cần có chính sách của Nhà nước và tuyên truyền trong nhân dân là được.

Em đồng ý hay không đồng ý với ý kiến trên? Vì sao?

Gợi ý đáp án

- Em không đồng ý với ý kiến trên.

- Lý do: Pháp luật là các quy định chuẩn mực nhằm đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn xã hội, đảm bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Vì vậy, không thể chỉ tuyên truyền mà phải áp dụng các hình thức xử lí vi phạm. Nếu không áp dụng các hình thức xử phạt nghiêm cho mỗi hành vi vi phạm thì sẽ không thể quản lí được nhà nước, xã hội sẽ trở nên loạn và vô kĩ luật, khó kiểm soát được.

Luyện tập 3

Em hãy cho biết, pháp luật có vai trò như thế nào đối với em và các bạn trong lớp, trong trường? Cho ví dụ.

Gợi ý đáp án

- Vai trò của Pháp luật đối với em và các bạn trong lớp, trong trường:

+ Giáo dục đạo đức, lối sống, hình thành nhân cách cho học sinh.

+ Tạo nếp sống, hành động “sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật.” cho học sinh.

+ Góp phần đưa pháp luật đến với những công dân trẻ tuổi bằng con đường ngắn nhất, nhanh nhất, hiệu quả nhất, giảm khả năng xảy ra các hành vi vi phạm pháp luật sau này.

+ Giúp học sinh vừa có ý thức tự giác, chủ động, vừa nhận thức được thái độ và hành vi của mình, nhằm giảm thiểu những vi phạm nội qui, qui định của nhà trường và vi phạm pháp luật ở ngoài xã hội.

- Ví dụ:

+ Học sinh được tham gia các buổi tuyên truyền, tìm hiểu về an toàn giao thông, phòng chống ma tuý và các tệ nạn xã hội,… để có thể hiểu đúng luật và tuân thủ đúng theo pháp luật.

+ Tham gia thi tìm hiểu pháp luật, viết báo tường, sinh hoạt theo chủ đề pháp luật, tọa đàm, hội thảo chuyên đề… để hiểu hơn về các quy định của pháp luật.

Trả lời câu hỏi phần Vận dụng

Em hãy cùng các bạn trong nhóm lập dự án tuyên truyền về vai trò của pháp luật đối với công dân về quyền bình đẳng giới, thân thể, sức khỏe của công dân theo gợi ý sau: mục đích, đối tượng tuyên truyền; nội dung tuyên truyền; hình thức tuyên truyền; thời gian, địa điểm thực hiện; trình bày kế hoạch trước lớp.

Gợi ý đáp án

- Mục đích: giúp các bạn học sinh hiểu rõ hơn về trò của pháp luật đối với công dân về quyền bình đẳng giới, thân thể, sức khỏe của công dân.

- Đối tượng tuyên truyền: tất cả học sinh trong trường.

- Nội dung tuyên truyền:

+ Phổ biến các quyền bình đẳng giới, thân thể, sức khỏe của công dân trong Hiến pháp 2013 và hệ thống pháp luật Việt Nam.

Điều 20:

Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm.

+ Nội dung của từng quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Điều 14.

1. Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật.

2. Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng.

Điều 15.

1. Quyền công dân không tách rời nghĩa vụ công dân.

2. Mọi người có nghĩa vụ tôn trọng quyền của người khác.

3. Công dân có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước và xã hội.

4. Việc thực hiện quyền con người, quyền công dân không được xâm phạm lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.

+ Vận động học sinh, sinh viên thực hiện đúng các quyền bình đẳng giới, thân thể, sức khỏe của công dân.

- Hình thức: dưới dạng các bài viết, tranh tuyên truyền, video…

- Thời gian: sáng chủ nhật ngày 2/10/2022

- Địa điểm: tại sân trường