Pháp luật 10 Bài 18: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bộ máy nhà nước Giải Giáo dục Kinh tế và Pháp luật 10 sách Cánh diều trang 110

Luyện tập 1

Nội dung nào sau đây đúng về cơ quan trong bộ máy nhà nước theo Hiến pháp sửa đổi năm 2013?

A. Quốc hội có chức năng lập hiến, lập pháp, quyết định những vấn đề cơ bản và quan trọng của quốc gia, giám sát tối cao.

B. Toà án có chức năng xét xử.

C. Viện Kiểm sát thực hiện quyền tư pháp.

D. Viện Kiểm sát thực hiện quyền công tố và kiểm soát các hoạt động tư pháp.

E. Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất.

G. Chính quyền địa phương có nhiệm vụ tổ chức thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa phương.

H. Hội đồng bầu cử quốc gia là cơ quan thuộc Chính phủ.

I. Kiểm toán nhà nước là cơ quan của Quốc hội.

Gợi ý đáp án

Nội dung đúng về cơ quan trong bộ máy nhà nước theo Hiến pháp sửa đổi năm 2013 là:

+ A. Quốc hội có chức năng lập hiến, lập pháp, quyết định những vấn đề cơ bản và quan trọng của quốc gia, giám sát tối cao.

+ B. Toà án có chức năng xét xử.

+ D. Viện Kiểm sát thực hiện quyền công tố và kiểm soát các hoạt động tư pháp.

+ E. Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất.

+ G. Chính quyền địa phương có nhiệm vụ tổ chức thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa phương.

+ I. Kiểm toán nhà nước là cơ quan của Quốc hội.

Luyện tập 2

Các hoạt động sau tương ứng với nhiệm vụ, quyền hạn nào của Chính phủ?

Chính phủ ban hành nghị định để triển khai luật

Chính phủ chỉ đạo phòng chống dịch COVID

Thi tuyển công chức vào Bộ X

Xử phạt vi phạm trong lĩnh vực môi trường

Gợi ý đáp án

Luyện tập 3

Bạn A cho rằng, ở Việt Nam Toà án và Viện Kiểm sát đều là cơ quan xét xử để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, của công dân, cá nhân, tổ chức.

Theo em, quan điểm của bạn A đúng hay sai? Giải thích tại sao. (Nêu điều luật để chứng minh)

Gợi ý đáp án

- Quan điểm của bạn A đúng.

- Nhưng Toà án và Viện Kiểm sát lại có chức năng khác nhau:

+ Chức năng của Tòa án:

Tại Khoản 1 Điều 102 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp”

Hiến pháp năm 2013 Điều 103, cụ thể như: “Việc xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân có Hội thẩm tham gia, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn; Thẩm phán, Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; nghiêm cấm cơ quan, tổ chức, cá nhân can thiệp vào việc xét xử của Thẩm phán, Hội thẩm; Tòa án nhân dân xét xử công khai. Trong trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, thuần phong, mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên hoặc giữ bí mật đời tư theo yêu cầu chính đáng của đương sự, Tòa án nhân dân có thể xét xử kín; Tòa án nhân dân xét xử tập thể và quyết định theo đa số, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn; nguyên tắc tranh tụng trong xét xử được bảo đảm; chế độ xét xử sơ thẩm, phúc thẩm được bảo đảm; quyền bào chữa của bị can, bị cáo, quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của đương sự được bảo đảm”. Đây là các nguyên tắc hoạt động cơ bản Tòa án nhân dân nhằm đảm bảo nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác xét xử của Tòa án nhân dân, đảm bảo chất lượng xét xử của Tòa án tránh tình trạng xảy ra oan sai, gây thiệt hại cho các bên đương sự trong quá trình xét xử của Tòa án.

+ Chức năng củaViện kiểm sát nhân dân:

Tại khoản 3 Điều 107, cụ thể: “Viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất”.

Luyện tập 4

H là học sinh của một trường trung học phổ thông muốn thực hiện quyền khiếu nại vì có quyết định cho H đi nghĩa vụ quân sự. H gửi đơn khiếu nại đến Hội đồng nhân dân xã X.

Trong tường hợp trên, nếu là bạn của H, em sẽ làm gì để H hiểu về nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân để H thực hiện đúng quyền của mình?

Gợi ý đáp án

Em sẽ giải thích cho H biết Hội đông nhân dân và ủy ban nhân dân có những nhiệm vụ khác nhau. Vì thếm bạn cần hiểu rõ để gửi đơn đúng cơ quan có thẩm quyền và tránh mất thời gian:

- Hội đồng nhân dân: quyết định các vấn đề của địa phương do luật định, giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương và việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân.

- Ủy ban nhân dân thực hiện chức năng quản lí hành chính nhà nước ở địa phương trên các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, giáo dục, y tế, quốc phòng, an ninh...

Do đó, bạn phải đến Ủy ban nhân dân để thực hiện quyền khiếu nại về quyết định cho H đi nghĩa vụ quân sự. Còn Hội đồng nhân dân là cấp khác, không trực tiếp giải quyết khiếu nại đó.

Vận dụng 1

Em hãy vẽ sơ đồ bộ máy cơ quan nhà nước theo quy định tại Hiến pháp năm 2013.

Gợi ý đáp án

Vận dụng 2

Với vai trò là một đoàn viên, em hãy lập kế hoạch nhỏ tuyên truyền về nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan trong bộ máy nhà nước, theo gợi ý sau:

- Mục đích, đối tượng tuyên truyền.

- Nội dung tuyên truyền.

- Thời gian thực hiện.

- Cách thức thực hiện.

- Trao đổi kế hoạch trong lớp.

Gợi ý đáp án

- Mục đích, đối tượng tuyên truyền: tất cả các học sinh trong lớp học.

- Nội dung tuyên truyền:

+ Tổ chức bộ máy nhà nước Việt Nam.

+ Chức năng, quyền hạn, vị trí của các cơ quan trong bộ máy nhà nước Việt Nam.

+ Khuyến khích mọi người hiểu đúng và thực hiện đúng khi thực hiện các hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước.

+ Phổ biến các trường hợp nhầm lẫn khi thực hiện những nhiệm vụ và chức năng khi đến các cơ quan trong bộ máy nhà nước để giải quyết các vấn đề cá nhân.

- Thời gian thực hiện: giờ sinh hoạt lớp ngày 28/10/2022.

- Cách thức thực hiện: tổ chức dưới dạng tọa đàm báo cáo.

- Trao đổi kế hoạch trong lớp: em sẽ trao đổi kế hoạch trước 2 tuần với các nhóm để phân công nhiệm vụ cho các bạn.