Ca dao là gì? Khái niệm, đặc trưng của ca dao

Hôm nay, Eballsviet.com sẽ cung cấp tài liệu học tập vô cùng hữu ích về ca dao - một thể loại văn học dân gian.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các bạn học sinh hiểu rõ hơn về ca dao, mời tham khảo ngay dưới đây.

1. Khái niệm

- Ca dao, dân ca là những khái niệm tương đương, chỉ các thể loại trữ tình dân gian, kết hợp lời và nhạc, diễn tả đời sống nội tâm của con người.

- Dân ca là những sáng tác kết hợp lời và nhạc, tức những câu hát dân gian trong diễn xướng.

- Ca dao là lời thơ của dân ca. Ca dao còn bao gồm những bài thơ dân gian mang phong cách nghệ thuật chung với lời thơ của dân ca.

2. Đặc trưng

- Nội dung: Những bài ca dao thường diễn tả đời sống tinh thần, tư tưởng, tình cảm của nhân dân trong các quan hệ đôi lứa, gia đình, quê hương, đất nước…

- Nghệ thuật:

• Sử dụng thể thơ lục bát (hoặc lục bát biến thể)
• Ngôn ngữ gần gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày.
• Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh, nhân hóa, ẩn dụ.
• Lời thơ ngắn gọn, dễ hiểu.
• Diễn đạt bằng một số hình thức mang đậm sắc thái dân gian: đối đáp, cách xưng hô “mình - ta”, những lời hô gọi, cảm thán đậm cảm xúc…

3. Phân loại

Dựa vào nội dung biểu hiện có thể phân loại ca dao thành:

- Ca dao về tình yêu quê hương, đất nước:

Gió đưa cành trúc la đà,
Tiếng chuông Trấn Võ canh gà Thọ Xương.
Mịt mờ khói toả ngàn sương,
Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ.

- Ca dao về tình cảm gia đình:

Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.

- Ca dao về lao động, sản xuất:

Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần!

- Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa:

Thân em như củ ấu gai,
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen.
Ai ơi, nếm thử mà xem!
Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi.

- Ca dao hài hước:

Lỗ mũi mười tám gánh lông,
Chồng yêu, chồng bảo tơ hồng trời cho.
Đêm nằm thì ngáy o o,
Chồng yêu, chồng bảo ngáy cho vui nhà.
Đi chợ thì hay ăn quà,
Chồng yêu, chồng bảo về nhà đỡ cơm.
Trên đầu những rác cùng rơm,
Chồng yêu, chồng bảo hoa thơm rắc đầu.

…

4. Vai trò

• Ca dao trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của con người.
• Ca dao còn dạy chúng ta nhiều bài học về cuộc sống: yêu thương con người, biết ơn người lao động, truyền thống tốt đẹp…