Đề thi học kì I môn Ngữ Văn lớp 10 nâng cao dành cho các lớp D (Đề 02) - THPT Chu Văn An (2012 - 2013) Đề thi học kì

ĐỀ THI:

Câu 1: (3 điểm)

Trình bày ngắn gọn suy ngẫm của em về tâm sự của Nguyễn Du qua hai câu thơ:

“Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?”
(Không biết hơn ba trăm năm sau
Thiên hạ ai người khóc Tố Như?)

(Đọc Tiểu Thanh kí - Nguyễn Du)

Câu 2: (7 điểm)

Phạm Ngũ Lão tuy chỉ để lại hai bài thơ nhưng tên tuổi của ông vẫn thuộc hàng những tác giả danh tiếng nhất của văn học thời Trần bởi thơ của ông đã toát lên hào khí Đông A - hào khí thời Trần - một trong những thời đại hào hùng nhất của lịch sử Việt Nam.

Hãy phân tích bài thơ Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão để làm sáng tỏ nhận định trên.

HƯỚNG DẪN LÀM BÀI:

Câu 1:

Khuyến khích học sinh chủ động trong bày tỏ cảm nhận chủ quan về câu thơ song cần nêu bật những ý chính như sau:

- Tình cảm thương xót Tiểu Thanh của Nguyễn Du gắn với tình cảm thương mình, khóc mình -> biết thương thân, xót phận là một biểu hiện của giá trị nhân đạo

- Câu thơ thể hiện sự cô đơn của nhà thơ trước cuộc đời vì chưa tìm thấy người đồng cảm -> đó là nỗi cô đơn không chỉ của riêng Nguyễn Du mà là nỗi cô đơn của những con người tài hoa bạc mệnh nói chung trong xã hội cũ.

- Câu thơ là một câu hỏi thể hiện sự băn khoăn, nỗi mong đợi vào hậu thế biết đồng cảm không chỉ với Nguyễn Du mà với cả những kiếp người tài hoa bất hạnh -> cần biết nâng niu trân trọng cái tài, cái đẹp

Câu 2:

1. Về kiến thức đảm bảo yêu cầu sau:

a. Xác định rõ luận đề: hào khí Đông A (hào khí thời Trần).

b. Phạm vi dẫn chứng: bài thơ Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão

c. Bài viết có bố cục 3 phần rõ ràng; học sinh có thể trình bày theo những cách khác nhau, khuyến khích sự sáng tạo song bài viết cần đảm bảo một số ý cơ bản sau:

* Mở bài: (0.5 điểm)

- Giới thiệu khái quát về tác giả Phạm Ngũ Lão và bài thơ Tỏ lòng

- Nêu rõ luận đề: hào khí Đông A ( hào khí thời Trần)

* Thân bài: (6 điểm)

a. Giới thiệu khái quát về đề tài Tỏ lòng (thuật hoài), nỗi lòng (cảm hoài) trong văn học trung đại (1 điểm)

b. Hào khí Đông A

- Giải thích ngắn gọn khái niệm hào khí Đông A (0,5 điểm)

- Hào khí Đông A trong bài thơ Tỏ lòng được thể hiện qua:

+ Tầm vóc, tư thế, hành động của con người thời Trần lớn lao, kì vĩ.

* Con người xuất hiện với một tư thế hiên ngang lẫm liệt mang tầm vóc vũ trụ, con người kì vĩ như át cả không gian bao la (chú ý phân tích không gian, thời gian kì vĩ để làm nổi bật hình ảnh con người) (1 điểm)

* Có lí tưởng cao đẹp: có chí lớn lập công danh trong sự nghiệp cứu nước, cứu dân (1 điểm)

* Có nhân cách cao cả (1 điểm)

+ Vẻ đẹp thời đại: Quân đội nhà Trần tượng trưng cho sức mạnh dân tộc, với khí thế hào hùng mang tinh thần quyết chiến, quyết thắng (1,0 điểm)

=> Vẻ đẹp con người và vẻ đẹp thời đại có sự hòa quyện

- Thành công nghệ thuật của bài thơ (0,5 điểm):

+ Thủ pháp gợi, thiên về ấn tượng bao quát, đạt tới độ súc tích cao

+ Bút pháp nghệ thuật: mang tính sử thi với hình tượng thơ lớn lao, kì vĩ

* Kết bài: (0.5 điểm) khẳng định bài thơ đã thể hiện được lí tưởng cao cả và khí phách anh hùng của tác giả - một vị tướng giỏi thời Trần đồng thời bài thơ cũng toát lên hào khí Đông A – hào khí thời Trần, hào khí của đội quân đã từng khắc lên cánh tay hai chữ “Sát Thát”.

2. Về kĩ năng đảm bảo những yêu cầu sau :

- Bố cục bài viết rõ ràng, mạch lạc

- Diễn đạt trôi chảy; viết đúng chính tả, sạch đẹp

- Hệ thống luận điểm, luận cứ sáng rõ, phù hợp với yêu cầu của đề bài.

- Biết cách kết hợp phân tích nội dung và nghệ thuật

Download tài liệu để xem thêm chi tiết